کاربر:Khoshnudi/صفحه تمرین۴
 | |
| نام | سید عباس موسویان |
|---|---|
| عمر | ۱۳۳۹ش - ۱۳۹۹ش |
| جایگاه | استاد و پژوهشگر فقه اقتصادی |
| مذهب | شیعه |
| ملیت | ایران |
| حوزه تخصصی | فقه و اصول (فقه اقتصادی) |
| آثار در فقه معاصر | بانکداری اسلامی |
| شاگردان | جواد عبادی |
معرفی
حجت الاسلام و المسلمین سیدعباس موسویان، استاد تمام گروه اقتصاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و عضوهیأت امنای این نهاد، در سال ۱۳۳۹ در عجب‌شیر از بخش‌های آذربایجان شرقی متولد شد. تحصیلات خود را در همین شهر پی گرفت و از دوره دبیرستان به شهر تبریز آمد و در هنرستان صنعتی در رشته برق به تحصیل خود ادامه داد. در سال ۱۳۵۸ شمسی، در رشته برق وارد دانشگاه شد، اما پس از انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه‌ها، از سال ۱۳۶۰، به حوزه علمیه قم رفت و به تحصیل علوم دینی پرداخت، وی هم‌زمان در رشته اقتصاد نظری در دانشگاه مفید به تحصیل پرداخت و از سال ۱۳۶۸ به مدت ده سال به درس خارج فقه و اصول مشغول شد. در سال ۱۳۷۳، برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته اقتصاد نظری وارد دانشگاه شهید بهشتی تهران شد و بعد از آن به تحصیل در دوره دکترای تخصصی تفسیر و علوم قرآن در همین دانشگاه مشغول شد. این اندیشمند اسلامی در سال ۱۳۸۲، دکترای تخصصی تفسیر و علوم قرآنی خود را گرفت و موفق شد در سال ۱۳۸۴، مدرک دکترای فقه اقتصادی را نیز دریافت کند. بسیاری از نظریه‌ها و نظرات کارشناسانهٔ این استاد که مبتنی بر فقه است، گرهگشای مسائل بانکی و پولی و امور مالیاتی کشور در سیستم بانکی و وزارتخانه‌های اقتصادی و مجلس شورای اسلامی بود.
استاد سید عباس موسویان درگذشت استاد گرانقدر و عالم بزرگ جناب حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی و عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، عضو هیئت امنا و هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) و استادتمام پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی صبح امروز، یکشنبه ۱۹ مردادماه، بر اثر ابتلا به ویروس کرونا در بیمارستان کامکار قم درگذشت.
سیدعباس موسویان در سال ۱۳۳۹ در عجب‌شیر از بخش‌های آذربایجان شرقی متولد شد. تحصیلات خود را در همین شهر پی گرفت و از دوره دبیرستان به شهر تبریز آمد و در هنرستان صنعتی در رشته برق به تحصیل خود ادامه داد. در ۱۳۵۸ شمسی، در رشته برق وارد دانشگاه شد، اما پس از انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه‌ها، از سال ۱۳۶۰، به حوزه علمیه قم رفت و به تحصیل علوم دینی پرداخت، وی هم‌زمان در رشته اقتصاد نظری در دانشگاه مفید به تحصیل پرداخت و از سال ۱۳۶۸ به مدت ده سال به درس خارج فقه و اصول مشغول شد. در سال ۱۳۷۳، برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته اقتصاد نظری وارد دانشگاه شهید بهشتی تهران شد و بعد از آن به تحصیل در دوره دکترای تخصصی تفسیر و علوم قرآن در همین دانشگاه مشغول شد. این اندیشمند اسلامی در سال ۱۳۸۲، دکترای تخصصی تفسیر و علوم قرآنی خود را گرفت و موفق شد در سال ۱۳۸۴، مدرک دکترای فقه اقتصادی را نیز دریافت کند.
موسویان با تولید ده‌ها کتاب و مقاله علمی از اساتید بارز و چهره شناخته شده در علوم بانکداری و مالی اسلامی بود که به خاطر نظریه‌پردازی در حوزه اقتصاد اسلامی موفق به کسب اولین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی شده بودند. راهنمایی‌ها و مشاوره‌های ایشان همواره چراغ راه مطالعات بانکداری و مالی اسلامی در پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی بوده است.
علاقمندان به مصاحبه‌ها و آثار علمی مرحوم دکتر سید عباس موسویان می‌توانند به این نشانی مراجعه نمایند.
همکاران پورتال بانکداری اسلامی با قلبی سراسر اندوه و غم و سینه‌ای مالامال از افسوس و ماتم، این ضایعه بزرگ را محضر حضرت بقیةالله اعظم، مقام معظم رهبری، خانواده گرامی آن مرحوم، تمام اندیشمندان و اساتید علوم انسانی- اسلامی و خیل عظیم دانشجویان و شاگردان این استاد بزرگوار تسلیت عرض می‌کنند. روحشان شاد و راهشان پررهرو باد.
https://www.mbri.ac.ir/IslamicBanking/IslamicBanking_Page?News_ID=344806
سمت‌ها
- استادتمام و عضو گروه اقتصاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
- ریاست پژوهشکده نظام‌های پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
- عضو انجمن اقتصاداسلامی
- عضو انجمن انجمن مالی اسلامی
- عضو شورای علمی بنیاد نخبگان استان قم
- عضو شورای فقهی بانک مرکزی
- عضو هیئت امناء پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
- عضو هیئت امنای دانشگاه امام صادق (ع)
- عضو هیئت مدیره صندوق قرض‌الحسنه مرکز خدمات حوزه‌های علمیه
- مشاور فقهی بانک توسعه صادرات ایران
- مشاور ویژه دبیرکل در امور فقهی و اقتصادی کانون شرکتهای لیزینگ ایران
- نایب رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار
آثار
کتب
- بانکداری اسلامی؛ بانکداری مرکزی و سیاستگذاری پولی و ارزی
- بانکداری اسلامی؛ مبانی نظری و تجارب عملی
- بازار سرمایه اسلامی
- معاملات بانکی از منظر مراجع تقلید
- تجربه بانکداری بدون ربا در ایران
- طرح تحول نظام بانکی
- ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)
- پس‌انداز و سرمایه‌گذاری در اقتصاد اسلامی
- کلیات نظام اقتصادی اسلام
- ربا و مسائل عصر حاضر
- پول و نظام‌های پولی
- فلسفه اقتصاد اسلامی
- بهره یا ربا
- تحقیقات ناتمام متعدد.
مقالات
- الزامات تخصیص عادلانه منابع در نظام بانکی در چارچوب اقتصاد مقاومتی
- نقد نظریه بانک داری بدون ربا از ایده تا اجرای آن در ایران (با تأکید بر قانون بانک داری بدون ربا)
- طراحی و بررسی فقهی اوراق جعاله جهت تأمین مالی طرح‌های زیرساختی حمل ونقل جاده ای در ایران
- بررسی رابطه بین ریسک نقدینگی، کیفیت دارایی و تأمین مالی در بانکداری اسلامی و متعارف با استفاده از الگوی PCSE و FGLS
- میزان کامیابی شبکه بانکی کشور در تحقق اهداف نظام اقتصادی اسلام
- بررسی تطبیقی ریسک اعتباری در بانکداری اسلامی و بانکداری متعارف (با تأکید بر تأثیر عوامل خاص بانکی)
- بررسی عوامل تأثیرگذار بر ریسک اعتباری در بانکهای اسلامی
- آسیب‌شناسی و نقد وضعیت بانکداری ایران از منظر عدالت اقتصادی
- تحلیل فقهی-اقتصادی استخراج ارزهای مجازی در نظام اقتصادی اسلام؛ (مطالعه موردی بیت کوین)
- اتحاد مالکیت در چهارچوب اسلامی و دلالت‌های آن در بازارهای مالی (پول و سرمایه)
- امکان‌سنجی فقهی ضمانت طرح‌های بازنشستگی با مشارکت معین
- امکان‌سنجی فقهی استفاده از روش تأمین مالی افزایش مالیات (TIF) در طرح‌های زیربنایی حمل و نقل ایران
- بررسی و تحلیل فقهی بورس بازی مبتنی بر دستکاری قیمت در بازار اوراق بهادار
- امکان‌سنجی فقهی استفاده از اوراق جعاله پروژه برای تأمین مالی طرح‌های زیربنایی حمل و نقل ایران
- روش تحقیق جامع طراحی ابزارهای مالی اسلامی (مختار)
- سپرده تعاونی (امتیازی) به عنوان نسل دوم فعالیت‌های قرض الحسنه
- طراحی صندوق سرمایه‌گذاری خرید دین سازگار با فقه امامیه
- ارزیابی راهکارهای پیشنهادی به منظور حل چالش جریمه تأخیر تأدیه در بانکداری اسلامی
- بازار پول اسلامی: ماهیت، کارکرد و ابزارها
- امکان‌سنجی فقهی اوراق مشارکت مصون از تورم
- گونه‌شناسی الگوهای عملیاتی اسناد خزانه اسلامی
- مهندسی مالی عقود در تأمین مالی خرد اسلامی در ایران
- تحلیل نظری الگوی نظام بانکداری اسلامی اندونزی (راهبردی برای اصلاح قوانین بانکداری ایران)
- نظریه اختصاص جبران کاهش ارزش پول به بعد از سررسید با تأکید بر قاعده اقدام و ممنوعیت ضرر
- جریان خیارات در معاملات سهام
- الگوی مطلوب حسابداری متناسب با نظام بانکداری بدون ربا
- مقایسه سپرده‌های تلفیقی و تفکیکی در بانکداری بدون ربا
- اوراق اجاره روی دارایی طلبکاران؛ راهکار جدید برای تسویه دیون دولت از طریق بازار سرمایه در ایران
- تحلیل نظری الگوی بانک اسلامی دبی (راهبردهایی برای اصلاح قانون بانکداری ایران)
- چارچوب طراحی قرارداد آتی و اختیار معامله سبد سهام با کارکردهای قرارداد آتی و اختیار معامله شاخص
- تعزیر مالی و جریمه دولتی برای مطالبات غیرجاری در بانکداری اسلامی
- آسیب‌شناسی تعاونی‌های اعتبار و ارائه الگوی مطلوب
- اجتهاد چندمرحله ای روش پژوهش استنباط مسائل فقه اقتصادی
- گواهی ظرفیت؛ ابزاری مناسب برای توسعه صنعت برق
- توافق‌نامه بازخرید (ریپو) در بازار بین بانکی اسلامی
- اوراق سلف موازی در تأمین مالی صنعت خودرو
- بررسی ساختار عملیاتی مطلوب بانکداری اسلامی (دلالت‌هایی در راستای اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا)
- امکان‌سنجی فقهی استفاده از صکوک بیع دین جهت عملیات بازار باز بانک مرکزی؛ دلالت‌هایی جهت تقویت بازار بدهی اسلامی در کشور
- بررسی فقهی – مالی اوراق اجاره مصون از تورم
- بررسی رابطه ریسک و غرر در بازارهای مالی اسلامی
- اسناد خزانه اسلامی
- اوراق بیمه اتکایی اسلامی جهت انتقال ریسک در صنعت نفت
- بررسی ضابطه غرر در معاملات جدید
- ارائه مدل قیمت گذاری قرارداد اختیار خرید در مالی اسلامی
- مبانی فقهی و حقوقی بازار دارایی‌های فکری
- آسیب‌شناسی انتشار صکوک اجاره در بانکهای ایران: مطالعه موردی بانک سپه
- آسیب‌شناسی نظارت شرعی در نظام بانکی ایران و ارائه اصلاح‌های قانونی
- تحلیل سهام عادی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در جایگاه مبیع در عقد بیع براساس فقه امامیه
- نقد و بررسی دیدگاه‌های جدید پیرامون ربا و بهره بانکی
- تعیین سهم بهینه عقدهای مبادله ای و مشارکتی در بانکداری بدون ربا
- مطالعه تطبیقی مدل‌های قیمت گذاری اختیار خرید پیش از بلک شولز، و ارائه مدل مناسب برای بازار سرمایه اسلامی
- حساب‌های قرض الحسنه اختصاصی راهکاری بهینه برای هدایت و مدیریت منابع قرض الحسنه در نظام بانکداری اسلامی
- خلأ قانونی مطالبه‌های غیرجاری در قانون عملیات بانکی بدون ربا
- بررسی راهکارهای استمهال مطالبات غیرجاری در بانکداری بدون ربا
- بررسی قراردادهای سوآپ کالا از دیدگاه فقه امامیه
- ماهیت حقوقی اوراق بهادار مرابحه
- تأمین مالی اسلامی بر اساس اعتبار در حساب جاری بر مبنای عقد وکالت
- مبانی فقهی بازارهای پول و سرمایه و کاربردهای آن
- تأمین مالی پروژه محور به وسیله صکوک استصناع در صنعت نفت
- نقد دیدگاه‌های معاصر دربارهٔ ربا
- شناخت و رتبه‌بندی ریسک‌های ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)
- اوراق مرابحه کالا؛ ابزار مناسب برای بازار بین بانکی در بانکداری بدون ربا
- احکام و آثار فقهی- حقوقی عقد استصناع
- خرید اعتباری سهام در بانکداری و بازار سرمایه اسلامی
- طراحی مدل‌های عملیاتی صکوک اجاره جهت انجام عملیات بازار باز
- تحلیل و مقایسه تجربه قانونگذاری و نظارت بر اجرای بانکداری اسلامی در سایر کشورها: دلالت‌هایی برای نظام بانکداری بدون ربا در کشور
- مهندسی مالی اسناد خزانه اسلامی
- اوراق بهادار (صکوک) وکالت؛ ابزاری مناسب برای تأمین مالی صنعت پتروشیمی
- مدیریت ریسک‌های اوراق بهادار مضاربه با تأکید بر فقه امامیه
- حاکمیت شرعی در بانک‌ها و مؤسسات مالی- اسلامی انگلستان و مقایسه آن با ایران
- تحلیل فقهی – اقتصادی اختیار فروش گواهی سپرده سرمایه‌گذاری به عنوان یکی از مشتقات پوشش ریسک نقدینگی در بانکداری اسلامی
- راهکار اعطای تسهیلات بانک مرکزی به بانکهای تجاری در بانکداری اسلامی
- کاربرد ابزارهای پروژه محور اسلامی (صکوک) در تأمین مالی سرمایه‌گذاری‌های بخش نفت و گاز
- ماهیت حقوقی و شرایط ارکان اوراق بهادار اجاره
- بررسی تأثیر بانکداری بدون ربا بر رشد اقتصادی در ایران
- امکان‌سنجی کاربرد مرابحه در بانکداری بدون ربا
- بررسی تطبیقی مدل‌های عملیاتی کارت اعتباری در بانکداری اسلامی
- شناسایی، طبقه‌بندی و اولویت بندی ریسک‌های اوراق بهادار مضاربه با تأکید بر فقه امامیه با رویکرد مدلسازی تصمیم‌گیری چند معیاره
- آسیب‌شناسی فقهی، اقتصادی و مالی انتشار اوراق مشارکت در ایران
- صکوک وکالت بیمه ای برای پوشش ریسک حوادث فاجعه آمیز
- طراحی بازار بین بانکی براساس دیدگاه متخصصان فقهی در نظام پولی و مالی ایران
- نقش شورای تخصصی فقهی در ارتقای سطح مشروعیت و کارایی بانکهای اسلامی
- زیر و بم فارکسی‌ها خلاف شرع است
- اوراق بهادار (صکوک) بانکی؛ تبدیل تسهیلات بانکی به اوراق بهادار در بانکداری بدون ربا
- اوراق سلف، ابزاری برای تأمین مالی پروژه‌های بالادستی صنعت نفت
- مدیریت نقدینگی در بانکداری اسلامی
- ضوابط قیمت گذاری از منظر فقه امامیه
- امکان‌سنجی فقهی طراحی اسناد خزانه اسلامی در بازارهای مالی اسلامی
- اوراق بهادار (صکوک) مضاربه؛ ابزاری مناسب برای توسعه بخش صادرات ایران
- امکان‌سنجی فقهی تشکیل بازار بین بانکی در بانکداری اسلامی
- بررسی امکان استفاده از سوآپ بازده کل جهت مدیریت ریسک اعتباری در بانکداری اسلامی
- مدیریت ریسک اعتباری در بانکداری اسلامی از طریق سوآپ نکول اعتباری
- صکوک مرابحه ابزار مالی مناسب برای بازار پول و سرمایه اسلامی
- نقش شورای تخصصی فقهی در ارتقای سطح مشروعیت و کارایی بانکهای اسلامی (مطالعه تجربه چند کشور اسلامی)
- مهندسی مالی عقود در بانکداری اسلامی
- طراحی اوراق وقف بر مبنای عقد صلح و وقف جهت تأمین مالی طرح‌های عام‌المنفعه
- بررسی فقهی – حقوقی تعیین نرخ سود بانکی
- اوراق بهادار (صکوک) جعاله؛ ابزاری کارآمد برای توسعه صنعت گردشگری
- راهکارهای استفاده از اعتبار در حساب جاری در بانکداری اسلامی
- نقد و بررسی قانون عملیات بانکی بدون ربا و پیشنهاد قانون جایگزین
- مبانی فقهی قانون عملیات بانکی بدون ربا
- اوراق بهادار استصناع؛ مکمل بازار سرمایه ایران
- الگوی تازه، برخاسته از قانون کهنه / گفتگوی اختصاصی با جهت الاسلام سیدعباس موسویان دربارهٔ الگوی جدید بانکداری اسلامی
- صکوک مزارعه و مساقات؛ ابزار مالی مناسب برای توسعه بخش کشاورزی ایران
- بررسی تطبیقی فروش استقراضی سهام (Short Selling) با عقده‌های اسلامی
- طراحی کارتهای اعتباری در بانکداری بدون ربا بر اساس بیع مرابحه
- نظریه‌های ربا و بهره
- اوراق بهادار اجاره (صکوک اجاره)
- بررسی فقهی و حقوقی معاملات شرکتهای لیزینگ
- بانکداری بدون ربا از نگاه شهید صدر (ره)
- الگوی جدید بانکداری بدون ربا
- ارزیابی قراردادها و شیوه‌های اعطای تسهیلات در بانکداری بدون ربا
- اصلاح ساختار مؤسسات و ابزارهای مالی بازار پول و سرمایه بر اساس تعالیم اسلام
- نقد و بررسی قانون بانکداری بدون ربا
- راهکار رسیدن به نرخ سود بانکی تعادلی
- بررسی فقهی کارتهای اعتباری در بانکداری بدون ربا
- کارتهای اعتباری در بانکداری بدون ربا
- طرحی برای ساماندهی صندوق‌های قرض الحسنه
- ارزیابی سپرده‌های بانکی و پیشنهاد سپرده‌های جدید
- کارتهای اعتباری در پرتو فقه و شریعت
- اعتبار در حساب جاری مشارکتی، در بانکداری بدون ربا
- حوزه‌های فقاهتی و عرصه‌های کارشناسی بانکداری اسلامی
- جایگاه دولت در اقتصاد از دیدگاه اسلام
- انواع بانکهای بدون ربا
- طرحی برای اصلاح صندوق‌های قرض الحسنه
- مصادیق پنهان و آشکار ربا در نظام بانکی ایران
- آثار اقتصادیِ جایگزینی نظام مشارکت به جای نظام بهره
- دین و اقتصاد
- طراحی سپرده‌های جدید در بانکداری بدون ربا
- ربا در بانکهای دولتی
- انفاق قرآنی و ابزارهای مالی مناسب آن در عصر حاضر
- عدالت، محور آموزه‌های اقتصادی اسلام
- مشارکت مجدد جایگزین تنزیل مجدد
- بررسی فقهی اقتصادی ابزارهای جایگزین اوراق قرضه
- نقد و بررسی مبانی حقوقی و دلائل اقتصادی بهره
- بررسی فقهی – اقتصادی سپرده‌های انتقال پذیر در بانکداری بدون ربا
- بهره بانکهای دولتی
جوایز و افتخارات
- جایزه بین‌المللی برای طرح بانکداری اسلامی از نخستین کنگره جهانی علوم انسانی اسلامی در سال ۹۲
- جایزه اقتصاد اسلامی شهید صدر به عنوان چهره برگزیده اقتصاد اسلامی
- نظریه‌پرداز برجسته جشنواره فارابی سال ۸۷ به جهت برگزای کرسی موفق نقد ربا در قرض‌های تولیدی و تجاری.
- کتاب بانکداری اسلامی اثر برگزیده بیستمین همایش کتاب سال حوزه
- کتاب بازار سرمایه اسلامی اثر برگزیده جشنواره علمی پژوهشی علامه طباطبایی
- تقدیر از نظریه ربا در قرض‌های تولیدی و تجاری در همایش کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره
- کتاب بازار سرمایه اسلامی اثر برگزیده در بیست و چهارمین جایزه کتاب فصل
- کتاب بازار سرمایه اسلامی اثر برگزیده پانزدهمین همایش کتاب سال حوزه
- کتاب بازار سرمایه اسلامی اثر شایسته تقدیر سی و یکمین جشنواره کتاب سال جمهوری اسلامی
- کتاب طرح تحول نظام بانکی طرح برگزیده از سوی بانک مرکزی به عنوان پژوهش برتر سال
- کتاب طرح تحول نظام بانکی اثر شایسته تقدیر هجدهمین دوره جایزه کتاب فصل
- کتاب ابزارهای مالی اثر برگزیده جشنواره فارابی در سال ۸۷–۱۳ـ کتاب ابزارهای مالی اسلامی اثر برگزیده نهمین جشنواره دین‌پژوهی
- مقاله حوزه‌های فقاهتی و عرصه‌های کارشناسی بانکداری اسلامی رتبه دوم سومین جشنواره اقتصاد اسلامی
- کتاب بانکداری اسلامی اثر برگزیده دومین همایش کتاب سال حوزه
- کتاب ربا اثر برگزیده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال ۷۹
- کتاب سیاست‌های پولی در بانکداری بدون ربا اثر برگزیده دومین همایش کتاب سال حوزه
درگذشت
پیام تسلیت مقام معظم رهبری
بسم الله الرحمن الرحیم
درگذشت جناب حجهالاسلام آقای سیّدعباس موسویان رحمهالله‌علیه را به بازماندگان مکرّم ایشان و نیز به شاگردان و همکاران و ارادتمندان این روحانی ارزشمند تسلیت عرض می‌کنم. ایشان از متخصصان فقه اقتصادی و صاحبنظر در بانکداری اسلامی و دیگر مسائل مالی فقه بودند و فقدان ایشان ضایعه است. از خداوند رحمت و مغفرت و علو درجات برای آن فقید و صبر و آرامش و اجر برای بازماندگانش مسألت می‌کنم.
سیّدعلی خامنه‌ای ۲۰ مرداد ۱۳۹۹