ولایت انتصابی فقیه (منابع مطالعاتی)

ولایت انتصابی فقیه بر نصب فقیه جامع الشرایط به ولایت بر مردم از سوی شارع تأکید دارد. این مسئله از جمله موضوعاتی است که در چند دهه اخیر و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران بیشتر مورد توجه و بحث قرار گرفته است. چالش اصلی این نظریه از آن رو است که مسئله نصب بر ولایت تا پیش از آن، منحصر در امامان معصوم علیهم السلام بوده است و تسری این ولایت به غیرمعصوم نیازمند دلیل است. حامیان نظریه نصب ولایت فقیه با استناد به برخی از روایات بر آنند که شرایط نصب فقیه در منابع حدیثی نقل شده است از این رو هر فقیهی که این شرایط در او کشف شود از جانب خدا بر امت اسلامی ولایت دارد. در مقابل این نظریه، چند نظریه دیگر مانند ولایت انتخابی مقیده فقیه و ولایت امت قرار دارد که بر انتخاب فقیه از سوی مردم تأکید دارند.

آخرین ویرایش: ۱۴۰۲/۲/۲۱

---

همه منابع مطالعاتی

نصب ولایت فقیه بیشتر در فضای ایران طرح شد و در فضای کشورهای عربی کمتر مورد بحث واقع شده است. در ادامه به برخی از این منابع اشاره می‌شود.

کتاب‌ها

فارسی

1. درسنامه نظریه ولایت سیاسی فقیه، غلامحسین مقیمی، انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۴۰۱ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
2. ولایت فقیه و روحانیت، مرتضی مطهری، تهران، انتشارات بینش مطهر، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
3. حقوق عمومی ولایت فقیه در اسلام و قضا، احمد عمادی، تهران، انتشارات پویانما، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
4. رضای جمهور: رضایتمندی عمومی و جایگاه ولایت فقیه از منظر فقه سیاسی، حسین الهی‌پارسا، خراسان رضوی، انتشارات حوزه علمیه خراسان رضوی، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
5. ابعاد حقوقی نظریه ولایت فقیه در ساختار نظام جمهوری اسلامی، روح الله فیاضی، مشهد، انتشارات مینوفر، ۱۳۹۷ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
6. ولایت مطلقه فقیه مقبول عقل- منظور نقل‮‮‬‏‫، احمدرضا بسیج، انتشارات سدره المنتهی، ۱۳۹۷ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
7. دموکراسی دینی و ولایت فقیه، میلاد یاوری، قم، انتشارات پشتیبان، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
8. مشروعیت آسمانی: مشروعیت ولایت فقیه در اندیشه آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی: نقد اندیشه مخالفان، رضا صنعتی، انتشارات سلمان فارسی، ۱۳۹۴ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
9. ولایت فقیه: پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ابراهیم کلانتری، انتشارات دفتر نشر معارف (وابسته به نهاد نمایندگی مقام رهبری در دانشگاه)، ۱۳۹۴ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
10. ولایت مطلقه فقیه، حکومت مطلقه، تمایزات و تفاوت‌ها، فرج الله هدایت‌نیا و محمدجواد ارسطا و تقی دشتی، انتشارات بیت الاحزان فاطمه (س)، ۱۳۹۳ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
11. حکومت تئوکراسی یا ولایت فقیه، سیدحکیم لطیفی، انتشارات اکرام، ۱۳۹۱ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
12. مردم‌سالاری دینی و تئوکراسی یا تئوری عمومی سیستم سیاسی ولایت فقیه، مهدی زندوکیلی، تهران، انتشارات بخشایش، ۱۳۹۱ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
13. ولایت فقیه، حکومت دینی و دموکراسی، منصور الهی، تهران، انتشارات استاد مطهری، ۱۳۹۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
14. تحلیل گفتمان ولایت فقیه در نظام سیاسی ایران، فائز دین‌پرست، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۹۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
15. ولایت انتصابی یا انتخابی فقیه از دیدگاه امام خمینی، حبیب الله طاهری، قم، انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۷ش.
16. بررسی تطبیقی نظریه‌های ولایت فقیه، شریف لک‌زایی، قم، انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۵ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
17. قدرت و مشروعیت: رویکردی نو و نقادانه به نظریه‌های مشروعیت در ولایت فقیه، عباس حسینی‌قایم‌مقامی، انتشارات شرکت انتشارات سوره مهر، ۱۳۷۹ش.
18. فقه سیاسی مرحوم شیخ مرتضی انصاری (ره) ولایت معصوم (ع) و ولایت فقیه در فقه سیاسی مرحوم شیخ انصاری، محمدحسین قافی، قم، انتشارات کنگره جهانی بزرگداشت دویستمین سالگرد میلاد شیخ انصاری، ۱۳۷۴ش.

عربی

1. نظریة ولایة الفقیه السیاسیة من واحة التنظیر إلی ساحة التطبیق؛ قراءة نقدیة مقارنة، محمد خالد مصلح، اندونزی، ناشر: دانشگاه دارالسلام، ۲۰۱۹م.از اینجا این کتاب را بخوانید

مقاله

فارسی

1. نصب الهی ولی‌فقیه، مرتضی صانعی و سعید فتحی، ماهنامه معرفت، شماره پیاپی ۲۹۸، ۱۴۰۱ش.مقاله را از اینجا بخوانید
2. ضرورت مشروعیت در ولایت فقیه، شعبان رضایی و عابدین مؤمنی و علی فقیهی، ماهنامه جامعه‌شناسی ایران، دوره ۵، شماره ۱۲، ۱۴۰۱ش.مقاله را از اینجا بخوانید
3. رابطه عقلانیت و مشروعیت در اثبات ولایت فقیه با تأکید بر آراء و اندیشه‌های امام خمینی (ره)، سیدمجتبی جلالی و سیدحسن جلالی و سعید صفی شلمزاری، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، دوره ۱۹، شماره ۷۱، ۱۴۰۱ش.چکیده مقاله را از اینجا بخوانید
4. چالش‌های موجود از تفاسیر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در باب چگونگی نوع گزینش(انتخاب یا انتصاب)، وظایف و اختیارات ولی فقیه، علی جهانی پور و مسعود راعی و هادی صادقی اول، ماهنامه جامعه‌شناسی ایران، دوره ۵، شماره ۶، ۱۴۰۱ش.مقاله را از اینجا بخوانید
5. مبانی منشائیت و مشروعیت حکومت اسلامی از دیدگاه آیت الله خامنه‌ای، سید هادی موسوی عسکر دیرباز و نصیبه قدسی فر، فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی، شماره ۲۶، ۱۴۰۱ش.را از اینجا بخوانید
6. ولایت مطلقه فقیه و مردم سالاری از منظر فقه امامیه با تأکید بر محوریت مردم سالاری دینی امام خمینی (ره)، امیر امیدی شبیلوی علیا و حمید عیوضی و سعید حسن‌زاده دلگشا، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دوره ۱۴، شماره ۲، ۱۴۰۰ش.مقاله را از اینجا بخوانید
7. رسانه‌های ارتباط جمعی و حکمرانی شایسته در نظریه‌های ولایت فقیه، کمال اکبری و محمدامیر حق‌شناس، فصلنامه سیاست متعالیه، دوره ۹، شماره ۳۴، ۱۴۰۰ش.مقاله را از اینجا بخوانید
8. مقایسه تطبیقی نقش و جایگاه مردم در نظام پاپ در مذهب کاتولیک و نظام ولایت فقیه در مذهب تشیع، محمدرضا کریمی والا و امیر عباس مهدوی فرد و احمد آقایی میبدی، فصلنامه سیاست متعالیه، دوره ۹، شماره ۳۴، ۱۴۰۰ش.مقاله را از اینجا بخوانید
9. مقایسه تطبیقی نظریه ولایت انتصابی عامه فقیهان با نظریه‌های دولت مدرن، حسن آرایش و مرتضی باقری و مجید خسروی زاده، ماهنامه پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، دوره ۳، شماره ۲۲، ۱۴۰۰ش.مقاله را از اینجا بخوانید
10. دلایل نقلی مشروعیت‌بخشی انتخاب، حسین واله، فصلنامه نقد و نظر، شماره پیاپی ۹۷، ۱۳۹۹ش.مقاله را از اینجا بخوانید
11. مبانی مشروعیت حکومت از دیدگاه مفسران فریقین، محمدجواد نجفی و محمدکاظم رحمان ستایش و زهرا ژرفی یگانه، دو‌فصلنامه پژوهش‌های تفسیر تطبیقی، شماره پیاپی ۱۲، ۱۳۹۹ش.مقاله را از اینجا بخوانید
12. مسألهٔ «مشروعیت» در اندیشه و کارنامهٔ اسلام‌گرایانِ پیرو ولایت فقیه در افغانستان، امان الله شفایی و محمدعلی میرعلی و یوسف خان محمدی، فصلنامه علوم سیاسی، شماره ۹۱، ۱۳۹۹ش.را از اینجا بخوانید
13. نظریه ولایت فقیه در اندیشه فقهاء شیعه (دوره آل بویه و ایلخانی)، سیدمرتضی نوعی باغبان و طاهره رحیم پورازغدی، دو‌فصلنامه فقه حکومتی، شماره ۹، ۱۳۹۹ش.مقاله را از اینجا بخوانید
14. حاکم مشروع در فقه شیعه از منظر آیت الله شیخ محمد یعقوبی، عبدالوهاب فراتی، دو‌فصلنامه فقه و سیاست، شماره پیاپی ۱، ۱۳۹۹ش.مقاله را از اینجا بخوانید
15. الگوی مردم‌سالاری دینی، اساس مهندسی سیاسی نظام اسلامی، علیرضا پیروزمند، فصلنامه علوم سیاسی، شماره پیاپی ۸۹، ۱۳۹۹ش.این مقاله را از اینجا بخوانید
16. ولایت‌فقیه و انتخاب مردم، کاظم قاضی زاده، فصلنامه مطالعات فقه معاصر، دوره ۵، شماره ۸ و ۹، ۱۳۹۹ش.مقاله را از اینجا بخوانید
17. عوامل مؤثر در مشروعیت حکومت ولایت فقیه از منظر امام خمینی، میلاد موحدیان و اصغر افتخاری، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، سال هشتم، شماره ۳۰، ۱۳۹۸ش.مقاله را از اینجا بخوانید
18. واکاوی پیشینهٔ نظریه انتخاب اکثریت در اندیشه فقیهان شیعه، محمد قاسمی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره پیاپی ۹۴، ۱۳۹۸ش.مقاله را از اینجا بخوانید
19. بررسی تطبیقی جریان اشتدادی تحقق خارجی دو نظریهٔ «خلافت» و «ولایت فقیه»، فهیمه شریعتی و طاهره رحیم پور، دو‌فصلنامه فقه حکومتی شماره ۸، ۱۳۹۸ش.مقاله را از اینجا بخوانید
20. عوامل مؤثر در مشروعیت حکومت ولایت فقیه از منظر امام خمینی، میلاد موحدیان و اصغر افتخاری، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره پیاپی ۳۰، ۱۳۹۸ش.مقاله را از اینجا بخوانید
21. بررسی امکان‌سنجی دسترسی به الگوی حکومتی مشترک در میان مذاهب اسلامی با تأکید بر نقش مردم، محمد رسول آهنگران و محمد بیروتی، فصلنامه مطالعات فقهی و فلسفی، دوره ۱۰، شماره ۳۸، ۱۳۹۸ش.را از اینجا بخوانید
22. حدود اختیارات حکومتی فقیه در نگاه تطبیقی به آرای سیاسی شیخ مرتضی انصاری و مرتضی مطهری، فرزاد حسینی و منصور میراحمدی، فصلنامه سیاست متعالیه، شماره پیاپی ۲۳، ۱۳۹۷ش.مقاله را از اینجا بخوانید
23. مبانی نظریه سیاسی ولایت امت بر خویش، مجید مرادی رودپشتی، فصلنامه علوم سیاسی، شماره پیاپی ۸۱، ۱۳۹۷ش.این مقاله را از اینجا بخوانید
24. تقلید در عصر حکومت اسلامی مبتنی بر اندیشه انتصاب، مهدی نارستانی و موسی زرقی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره پیاپی ۹۰، ۱۳۹۷ش.مقاله را از اینجا بخوانید
25. جایگاه سیاسی مردم در نظریه ولایت مطلقه فقیه در اندیشه امام خمینی (ره) و نظریه خلافت در اندیشه اخوان المسلمین مصر، محمدرضا کریمی والا و محمدمهدی زمانی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، دوره ۱۵، شماره ۵۴، ۱۳۹۷ش.مقاله را از اینجا بخوانید
26. ضرورت و مشروعیت حکومت و ولایت فقیه از منظر امام‌خمینی (ره) و میرزای نائینی (ره)، سید مجید میردامادی، دو‌فصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، دوره ۱۱، شماره ۳۶، ۱۳۹۶ش.مقاله را از اینجا بخوانید
27. جستاری در ماهیت انشاء در نظریهٔ انتخاب، احسان ترکاشوند و ایمان مختاری، فصلنامه سیاست، دوره ۴۷، شماره ۱، ۱۳۹۶ش.مقاله را از اینجا بخوانید
28. استلزامات نصب الهی حاکم در «فقه سیاسی شیعه»، حسین رجبی و مجید رجبی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره پیاپی ۸۱، ۱۳۹۵ش.مقاله را از اینجا بخوانید
29. نقش «جمهور» در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر دیدگاه امام خمینی و قانون اساسی، عباس حیدری و حمیدرضا گردشتی، فصلنامه سیاست متعالیه، دوره ۴، شماره ۱۴، ۱۳۹۵ش.مقاله را از اینجا بخوانید
30. دموکراسی اصولی در آرای استاد مطهری، سیدابراهیم سرپرست سادات، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، شماره پیاپی ۴۸، ۱۳۹۵ش.مقاله را از اینجا بخوانید
31. امکان یا عدم امکان تسرّی قاعده لطف به موضوع ولایت فقیه در عصر غیبت، ابراهیم کلانتری، فصلنامه قبسات، دوره ۲۱، شماره ۸۱، ۱۳۹۵ش.مقاله را از اینجا بخوانید
32. حکومت دینی؛ قسیم دموکراسی و شوراکراسی، عبدالوهاب فراتی، دو‌فصلنامه فقه حکومتی، دوره ۱، شماره ۲، ۱۳۹۵ش.مقاله را از اینجا بخوانید
33. پایه‌های مشروعیت حکومت اسلامی (با تأکید بر آرای آیت‌الله خامنه‌ای)، قاسم ترخان، فصلنامه علوم سیاسی، دوره ۱۹، شماره ۷۴، ۱۳۹۵ش.مقاله را از اینجا بخوانید
34. مطالعة تطبیقی مبنا و فرایند تعیین حاکم اسلامی در آرای امام خمینی و سنهوری، محمد جواد جاوید و یاسر احمدوند، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره پیاپی ۷۶، ۱۳۹۴ش.مقاله را از اینجا بخوانید
35. بررسی فقهی دیدگاه مشروعیت تلفیقی ولایت فقیه در قالب ثبوت الهی و اثبات مردمی، سیدعلیرضا طباطبایی و محمد جواد نوروزی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۷۵، (‎۳۰ صفحه - از ۵ تا ۳۴)، ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا بخوانید
36. بررسی آرای فقهای متقدم در نسبت خواست مردم و مشروعیت حکومت (تا قرن هشتم)، علی رضاییان، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره پیاپی ۷۶، ۱۳۹۴ش.مقاله را از اینجا بخوانید
37. منشأ مشروعیت ولایت فقیه از دیدگاه امام و رهبری «با بررسی دیدگاه‌ها در این زمینه»، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره پیاپی ۷۳، ۱۳۹۳ش.مقاله را از اینجا بخوانید
38. مقبولیت و مشروعیت رهبر حکومت اسلامی در اندیشه ملاصدرا و امام خمینی (ره)، فرزانه رنجبرزاده و عباس جوارشکیان، فصلنامه مطالعات سیاسی، دوره ۶، شماره ۲۴، ۱۳۹۳ش.را از اینجا بخوانید
39. مشروعیت الهی حکومت در عصر غیبت؛ با نگاهی به آراء علامه نائینی، محمد زرافشان، دو‌فصلنامه معرفت سیاسی، شماره ۱۱، ۱۳۹۳ش.مقاله را از اینجا بخوانید
40. ولایت انتصابی فقیه، عباس عمادی، بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی پژوهه، دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، ۱۳۹۳ش.مقاله را از اینجا بخوانید
41. بررسی انتقادی ادبیات و پیشینه تحقیق دربارهٔ اندیشه سیاسی آخوند خراسانی، علیرضا جوادزاده، دو‌فصلنامه تاریخ اسلام در آیینه پژوهش، شماره پیاپی ۳۶، ۱۳۹۳ش.مقاله را از اینجا بخوانید
42. ماهیت فقهی و حقوقی انتخاب رهبر توسط مجلس خبرگان، محسن ولایتی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۷۲، ۱۳۹۳ش.مقاله را از اینجا بخوانید
43. جایگاه مردم در تشکیل حکومت اسلامی، سهراب صلاحی و علی فتاحی زفرقندی، فصلنامه دانش حقوق عمومی، شماره پیاپی ۳، ۱۳۹۲ش.مقاله را از اینجا بخوانید
44. نقد و بررسی دیدگاه ناسازگاری ولایت فقیه با دموکراسی، علی جعفرزاده، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره پیاپی ۷، ۱۳۹۲ش.مقاله را از اینجا بخوانید
45. بررسی مبانی مشروعیت حکومت در فقه سیاسی شیعه با تأکید بر نظریه ولایت فقیه، ابراهیم شالیکار، ماهنامه معرفت، سال بیست و یکم، شماره ۱۸۲، ۱۳۹۱ش.مقاله را از اینجا بخوانید
46. ولایت فقیه، قانون اساسی، مسئله مشروعیت، فیروز اصلانی و ابوالقاسم بحرودی، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، دوره ۱، شماره ۳، ۱۳۹۱ش.مقاله را از اینجا بخوانید
47. مبانی مشروعیت حکومت اسلامی (با تأکید بر اندیشه امام خمینی (ره))، آرش عابدینی، متن گزارش کارشناسی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل ۱۲۷۰۰، ۱۳۹۱ش.مقاله را از اینجا بخوانید
48. گستره شمول توقیع شریف در نظریه ولایت فقیه، مهدی طاهری، دو‌فصلنامه معرفت سیاسی، سال چهارم، شماره ۷، ۱۳۹۱ش.مقاله را از اینجا بخوانید
49. انتصابی یا انتخابی بودن ولی فقیه، احمد مذهبدار، نشریات مدارس، فصلنامه ژرفا، سال اول، شماره چهارم، ۱۳۹۱ش.مقاله را از اینجا بخوانید
50. بررسی تحول نظریهٔ ولایت انتصابی عامهٔ فقیهان به ولایت مطلقهٔ فقیه با رویکرد روش‌شناسی لاکاتوش، حسین مسعودنیا و حسین توسلی، دو‌فصلنامه پژوهش‌های علم و دین، شماره پیاپی ۳، ۱۳۹۰ش.مقاله را از اینجا بخوانید
51. ایده ولایت فقیه در عصر غیبت در اندیشه سیاسی امام خمینی (س)، نورالله قیصری، الهه خانی آرانی، فصلنامه پژوهشنامه متین، شماره ۵۱، ۱۳۹۰ش.مقاله را از اینجا بخوانید
52. حاکم اسلامی؛ نصب یا انتخاب، محمد جواد ارسطا، فصلنامه علوم سیاسی، شماره ۵، ۱۳۸۹ش.مقاله را از اینجا بخوانید
53. نظریه «انتصاب» بررسی اشکال ثبوتی و پاسخ به آن، مهدی عبداللهی، ماهنامه معرفت، سال هفدهم، شماره پیاپی ۱۲۴، ۱۳۸۹ش.مقاله را از اینجا بخوانید
54. مطالعه تطبیقی نظریه ولایت فقیه و اندیشه سیاسی فارابی، عزیز جوانپور هروی و حسن اکبری بیرق، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره ۲۱، ۱۳۸۹ش.مقاله را از اینجا بخوانید
55. خاستگاه مشروعیت حکومت اسلامی و نقش مردم در آن، محمدرضا رهنمایی، فصلنامه معرفت، شماره ۴۳، ۱۳۸۹ش.مقاله را از اینجا بخوانید
56. منشأ مشروعیت حکومت در اندیشه سیاسی اسلام و امام خمینی، نبی الله ابراهیم‌زاده آملی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۱۵، ۱۳۸۸ش.مقاله را از اینجا بخوانید
57. مبانی مشروعیت، سید محمدمسعود معصومی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره پیاپی ۵۳، ۱۳۸۸ش.مقاله را از اینجا بخوانید
58. حکومت و مشروعیت، محمد تقی مصباح یزدی، فصلنامه کتاب نقد، شماره ۷، ۱۳۸۸ش.مقاله را از اینجا بخوانید
59. امام خمینی حکومت دینی و مشروعیت، مجید قاسمی، فصلنامه رواق اندیشه، شماره ۱۹، ۱۳۸۸ش.مقاله را از اینجا بخوانید
60. نظریهٔ زمامدارگماری توده یی و منطق استنباط، علی اکبر رشاد، فصلنامه کتاب نقد، شماره ۷، ۱۳۸۸ش.مقاله را از اینجا بخوانید
61. مشروعیت «حکومت ولایی»، عبدالحسین خسرو پناه، فصلنامه کتاب نقد، شماره ۷، ۱۳۸۸ش.مقاله را از اینجا بخوانید
62. نقد حکومت انتصابی در آرای کدیور، امیررضا سیف، فصلنامه رواق اندیشه، شماره ۱۸، ۱۳۸۸ش.مقاله را از اینجا بخوانید
63. مشروعیت حکومت اسلامی، فصلنامه نامه مفید، شماره ۱۷، ۱۳۸۸ش.مقاله را از اینجا بخوانید
64. ولایت امام ولایت فقیه انتخابی انتصابی از منظر امام رضا (علیه السلام)، حسین الهی نژاد، فصلنامه مطالعات مهدوی، شماره ۳، ۱۳۸۷ش.مقاله را از اینجا بخوانید
65. اشتراک نظرهای نظریه‌های مشروعیت ولایت فقیه، مصطفی کواکبیان، مبانی مشروعیت در نظام ولایت فقیه، ۱۳۸۵ش.مقاله را از اینجا بخوانید
66. مشروعیت سیاسی، داوود فیرحی و بهروز لک، فصلنامه کتاب نقد، شماره ۳۷، ۱۳۸۴ش.مقاله را از اینجا بخوانید
67. مشروعیت و مقبولیت ولایت فقیه از دیدگاه امام خمینی (ره)، علی اکبری‌معلم، فصلنامه علوم سیاسی، شماره بیست و پنجم، ۱۳۸۳ش.مقاله را از اینجا بخوانید
68. مبانی مشروعیت ولایت فقیه، سیدعلیرضا صدرحسینی، دوره ۷، شماره ۲۵، ۱۳۸۳ش.مقاله را از اینجا بخوانید
69. مشروعیت حکومت از دیدگاه اسلام و ماکس وبر، حسین رحمت الهی، دو‌فصلنامه حقوق خصوصی، شماره پیاپی ۵۴۰، ۱۳۸۲ش.مقاله را از اینجا بخوانید
70. الگوی مشارکت سیاسی در نظریه‌های ولایت فقیه، شریف لک‌زایی، فصلنامه علوم سیاسی، دوره ۵، شماره ۲۰، ۱۳۸۱ش.مقاله را از اینجا بخوانید
71. تأثیر انواع «مشروعیت‏» در «مشارکت سیاسی‏»، سید محمدناصر تقوی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۲۰، ۱۳۸۰ش.مقاله را از اینجا بخوانید
72. حکومت انتصابی، محسن کدیور، ماهنامه بازتاب اندیشه، شماره ۱۳، ۱۳۸۰ش.مقاله را از اینجا بخوانید
73. مبانی حاکمیت در قانون اساسی، حسین جوان آراسته، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۲۱، ۱۳۸۰ش.مقاله را از اینجا بخوانید
74. مقایسه اندیشه سیاسی امام خمینی (قدس سره) و محقق نائینی (رحمته الله) در مورد نقش مردم، غلام حسن مقیمی، دو‌ماهنامه رواق اندیشه، شماره ۶، ۱۳۸۰ش.مقاله را از اینجا بخوانید
75. ولایت فقیه، احمد حیدری، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۱۵، ۱۳۷۹ش.مقاله را از اینجا بخوانید
76. امام خمینی؛ ولایت فقیهان و مشارکت مردم، غلام حسن مقیمی، فصلنامه علوم سیاسی، دوره ۲، سال دوم، شماره پنجم، ۱۳۷۸ش.مقاله را از اینجا بخوانید
77. جایگاه مردم در انتخاب رهبری، اسماعیل اسماعیلی، مجله حوزه، دوره ۱۵، شماره ۸۶–۸۵، ۱۳۷۷ش.مقاله را از اینجا بخوانید
78. انتصاب و انتخاب (بررسی دلایل دو نظریه)، نعمت الله صفری فروشانی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره۶، ۱۳۷۶ش. مقاله را از اینجا بخوانید

عربی

1. نظریات الحکم فی الفکر السیاسی الاسلامی، جواد کاظم محسن، مجله بین‌المللی و سیاسی، شماره ۱۵، ۲۰۱۰م.از اینجا این مقاله را ببینید
2. ولایة الفقیة ونظام الحکم فی الاسلام، امیة حسین أبو السعود، مجلة مرکز الوثائق والدراسات الإنسانیة، ۱۹۸۹م.از اینجا این مقاله را بخوانید

پایان‌نامه

1. مبانی اختیارات ولی فقیه از دیدگاه فقهای معاصر و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، محمد زارع بیدکی، کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، دانشکده حقوق قضایی، ۱۴۰۱ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
2. راهکارهای رفع تزاحم ولایت فقها در چارچوب نظریه انتصاب، امید نجیمی علی‌آباد، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، ۱۳۹۹ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
3. نظریه ولایت فقیه در فقه اهل سنت، محمدعلی اثیمی نیسیانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، دانشکده تاریخ و مطالعات سیاسی، ۱۳۹۹ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
4. رابطه نظام خلافت و مردم سالاری دینی از منظر فقه اسلامی، زین الله زیدان، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه - واحد گرگان، ۱۳۹۹ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
5. ولایت فقیه و نظریه انتصاب، تبیین ادله و نقش مردم با تکیه بر مبنای امام خمینی و آیت الله جوادی آملی، عابدین رحمتی، کارشناسی ارشد، دانشگاه ملایر، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۹ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
6. بررسی رابطه مشارکت سیاسی و مشروعیت حکومت در فقه سیاسی شیعه از عصر مشروطه تا جمهوری اسلامی، صادق کهنسال اوخچی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، پردیس خودگردان، ۱۳۹۷ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
7. بازتاب نظریات ولایت فقیه بر نظام کیفری، مهدی نارستانی، دکتری تخصصی (PhD)، دانشگاه شهید مطهری، ۱۳۹۷ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
8. # بررسی تطبیقی مسئله امامت از منظر امام فخررازی و آیت الله جوادی آملی، سمیه غلامی خارکشی، کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۷ش.از اینجا این مقاله را بخوانید
9. مقایسه تطبیقی اندیشه سیاسی آیت الله نائینی و شیخ فضل الله نوری با تأکید بر مشروعیت حکومت و ولایت فقیه، محمدتقی اکبری هنزینی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان گیلان، مرکز پیام نور رشت، ۱۳۹۷ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
10. صورت‌بندی نظریات مشروعیت از جمهوری اسلامی ایران، حامد فلاحی اصل، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۶ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
11. صورت بندی نظریات مشروعیت از جمهوری اسلامی ایران، حامد فلاحی اصل، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۶ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
12. بررسی کلامی ولایت امامان شیعه و برون داد آن در ولایت فقیه، عبدالله استوار، کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۵ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
13. رابطه حقوق عمومی با ولی فقیه در نظام مبتنی بر ولایت فقیه، محمد انصاری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۵ش.
14. مبانی مشروعیت ولایت فقیه از دیدگاه امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری، محسن باباپورگل افشانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، ۱۳۹۳ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
15. جایگاه رأی مردم در حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن، سنت پیامبر (ص) و سیره امام علی (ع)، سیدعلی‌اکبر هاشمی کروئی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۲ش.از اینجا این پایان‌نامه را ببینید
16. بررسی رابطه ولایت فقیه و سرمایه اجتماعی، امیرعباس عبداللهی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، دانشکده ادبیات، ۱۳۹۲ش.
17. اختیارات ولی فقیه در امور فراملی، حسین احمدی‌نژاد، کارشناسی ارشد، دانشگاه ارومیه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۲ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
18. بررسی مفهوم قدرت مشروع در فقه شیعه، محمد تیزچنگ جمادی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۱ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
19. مبانی مشروعیّت حکومت اسلامی از نگاه مقام معظم رهبری و شهید صدر، سیدحامد شاهرخی، کارشناسی ارشد، دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۱س.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
20. اختیارات ولی فقیه در حکومت اسلامی، نرگس خوانساری برجله، کارشناسی ارشد، دانشگاه ارومیه، ۱۳۹۰ش. از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
21. بررسی آرای منتقدان ولایت مطلق فقیه در فقه سیاسی شیعه، منصور غریب‌پور جهان‌آباد، کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۳۹۰ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
22. بررسی مبانی فقهی صاحب جواهر در مبحث قضا و شهادات، ابراهیم رشتخواری، کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد، پردیس علوم انسانی و اجتماعی - دانشکده الهیات، ۱۳۸۹ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
23. تبیین نظریه جمع در مردم‌سالاری دینی، سیدمحمدرضا مرندی، دکتری تخصصی (PhD)، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی، ۱۳۸۹ش.اینجا این پایان‌نامه را ببینید
24. بررسی تطبیقی اندیشه سیاسی امام‌خمینی و آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران‏‫‏، ۱۳۸۷.از اینجا دانلود کنید
25. ترجمه کتاب «چالش‌های فکری نظریه ولایت فقیه» تألیف مصطفی جعفرپیشه به زبان اردو، محسن‌رضا جعفری، کارشناسی ارشد، دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۵ش.اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
26. انتخاب یا انتصاب در ولایت فقیه، رضا حسینی، کارشناسی ارشد، دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۴ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
27. بررسی نسبت اسلام و دموکراسی از نظر اندیشمندان شیعی معاصر، محمدرضا رحیمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۴ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
28. نظریه امامت در تفسیر الکبیر، المنار، المیزان، محسن مدنی، کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، ۱۳۸۳ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
29. مبانی مشروعیت حکومت از دیدگاه شیعه، محمدرضا حاتمی، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده علوم سیاسی و معارف اسلامی، ۱۳۸۲ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
30. رابطه فرد و دولت در نظریه‌های ولایت فقیه، شریف لک‌زایی، کارشناسی ارشد، دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، ۱۳۸۱ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
31. سیر تاریخی نظریه ولایت فقیه، یعقوبعلی برجی، پایان‌نامه دکتری، الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۰ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
32. توزیع قدرت در اندیشه سیاسی شیعه، مطالعه تحلیلی از دو نظر فلسفه سیاسی و فقه سیاسی، صادق حقیقت، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، پایان‌نامه دکتری، ۱۳۸۰ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
33. حق حاکمیت مردم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، علی صباغیان، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده علوم سیاسی و معارف اسلامی، ۱۳۷۹ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
34. فرایند تحول در نظریه ولایت فقیه از مشروطه تا انقلاب اسلامی (با تأکید بر دیدگاه امام خمینی (ره)، محمدمهدی باباپور، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، ۱۳۷۸ش.اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
35. تحول مفهوم دولت ازدیدگاه فقهاء بزرگ شیعه (از محقق کرکی تا امام خمینی)، ابوالفضل نجفی‌لیواری، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، ۱۳۷۸ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
36. بررسی مبانی انتخاب و انتصاب در ولایت فقیه و بررسی ابعاد حقوقی آن در ایم دو دیدگاه، محمدهادی کاویانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، ۱۳۷۷ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
37. مبانی مشروعیت در نظام ولایت فقیه، مصطفی کواکبیان، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۷۶ش.از اینجا این پایان‌نامه را ببینید
38. بررسی تطبیقی مبانی مشروعیت حکومت از دیدگاه علامه نائینی و شیخ فضل‌الله نوری، کارشناسی ارشد، حسین حقایقی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده علوم سیاسی و معارف اسلامی، ۱۳۷۶ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
39. جایگاه مردم در اندیشهٔ سیاسی اسلام (از دیدگاه تشیع)، محمود بیات، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده علوم سیاسی و معارف اسلامی، ۱۳۷۶ش.از اینجا این پایان‌نامه را ببینید
40. بررسی تطبیقی جایگاه مردم در اندیشه ولایت مطلقه فقیه (قرن ۱۴ شمسی) با فلسفه سیاسی فارابی، محمد منصورنژاد، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۷۴ش.از اینجا این پایان‌نامه را بخوانید
41. مقایسه نظام دموکراتیک و نظام ولایت فقیه از دیدگاه فطرت انسانی، محمدصادق حسینی کجانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده علوم سیاسی و معارف اسلامی، ۱۳۶۲ش.از اینجا این پایان‌نامه را ببینید