کاربر:Khoshnudi/صفحه تمرین۷
میرمحمدحسین خاتون آبادی در رساله ای که در بیان عدد تألیفات علامه مجلسی نگاشته است، تألیف‌های عربی او را ده کتاب و نگاشته‌های فارسی او را ۴۹ کتاب دانسته است. او پس از جمع کردن کل سطرهای آثار مکتوب مجلسی و تقسیم آن بر دوران عمر او نتیجه گرفته است که او در هر روز تقریبا ۳۳ صفحه سیصد کلمه‌ای نوشته است.[۱] علامه مجلسی به نگارش مجموعه‌های حدیثی اهتمام داشت. بازگشت به متون حدیثی و جمع‌آوری مجموعه‌های حدیثی و نیز شرح کتب حدیثی گذشتگان، جریانی بود که در دوران صفویان رواج یافت و ریشه در تلاش علمای شیعه برای پاسخ‌گویی به نیازهای عقیدتی دوران خود داشت.[۲]
بحارالانوار
مهمترین و پرحجم‌ترین کتاب او بحارالانوار است که حدود ۷۰۰ هزار سطر داشته و در یکی از چاپ‌های آن، ۱۱۰ جلد است. علمای این دوران و از جمله علامه مجلسی با این نگرش که همه علوم منشأ الهی دارد و ردپای همه آن‌ها را در سخن امامان (ع) می‌توان یافت به تألیف چنین آثاری دست زدند.[۳] نگارش کتاب بحارالانوار نیز بخشی از توجه عمومی علمای دوران به حدیث و حدیث نگاری بود. فراهم کردن متونی که به پرسش‌های شیعیان پاسخ دهد و آنان را از پرداختن به عرصه‌ها و علوم انحرافی مانند فلسفه و تصوف بی‌نیاز کند.[۴] از همین روست که عملکرد علامه مجلسی در تألیف مجموعه‌های حدیث شیعه همچون عملی در تقویت مذهب تشیع ارزیابی شده و از او همچون احیا کنند مذهب تشیع یاد شده است.[۵]
سایر آثار
علامه مجلسی به شرح مجموعه‌های حدیثی کهن شیعه نیز پرداخت و در این شرح‌ها مباحث مختلف فقهی و غیر از آن را بررسی کرده است.[۶]
- مرآة العقول که شرحی بر کتاب الکافی است و در ۲۵ جلد به چاپ رسیده است.
- ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار که شرحی بر کتاب تهذیب الاحکام است و در ۱۶ جلد به چاپ رسیده است.
- الفوائد الطریفه فی شرح الصحیفه که شرح پنج دعای اول صحیفه سجادیه است.
- الاعتقادات، رساله ای در اعتقادات که به فارسی و اردو ترجمه شده است.
- رساله اوزان، که اولین تألیف علامه مجلسی است.
- رساله در شکوک و رساله در اذان
- الوجیزه فی الرجال که در آن به بررسی احوال رجال و راویان احادیث است.
- المسائل الهندیه که در آن سؤالات ملا عبدالله هندوستانی را جواب داده است.
فارسی‌نگاری
علامه مجلسی کتاب‌ها و رسالات متعددی به زبان فارسی نگاشت، که تعداد آن را تا ۴۹ کتاب و رساله شمارده‌اند. نگارش رسالات فارسی با هدف ترویج علوم دینی بین مردم عادی انجام می‌شد و رویه‌ای بود که مدتی پیش از علامه مجلسی آغاز شده بود، اما آثار مجلسی از شهرت بیشتری برخوردار شد و با استقبال بسیاری از فارسی زبانان همراه گشت.[۷]
از جمله آثار فارسی محمد باقر مجلسی می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد:[۸]
- حیاة القلوب در باب سرگذشت پیامبران، زندگانی پیامبر اسلام (ص) و درباره امامت
- حلیة المتقین در باب آداب معاشرت و مستحبات زندگی روزانه فردی و اجتماعی که به عربی و اردو نیز ترجمه شده است.
- عین الحیاة که شرحی است بر وصیت پیامبر اسلام (ص) به ابوذر مشتمل بر پندهای اخلاقی که به عربی و اردو نیز ترجمه شده است.
- زاد المعاد که محتوای این کتاب، دعاها، زیارت‌ها و اعمال مستحبی در طول سال است ک پیش از مفاتیح الجنان، کتاب دعای رایج بین مردم بود.
- تحفة الزائر درباره زیارات معصومان(ع) است که بنابر ادعای نویسنده همه زیارات را از اسناد معتبر نقل شده است.
- جلاء العیون در باب تاریخ و مصائب چهارده معصوم (ع)
- مشکاة الانوار در باب قرآن و دعا، فضیلت قرائت و ثواب آن
- حق الیقین که آخرین تألیف مجلسی است و به عربی و اردو نیز ترجمه شده است.
پانویس
- ↑ خنیفرزاده، روز بزرگداشت علامه مجلسی رحمه الله، مجله گلبرگ، شماره ۳۲.
- ↑ نک: طارمی، علامه مجلسی، ۱۳۸۹ش، ص۷۰–۷۱.
- ↑ جعفریان، «بحارالانوار از زاویه نگاه دایره المعارفی»، ص۲۸–۳۰.
- ↑ جعفریان، «بحارالانوار از زاویه نگاه دایره العارفی»، ص۳۶–۳۷.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، دار التعارف للمطبوعات، ج۹، ص۱۸۳.
- ↑ نک: طارمی، علامه مجلسی، ۱۳۸۹ش، ص۱۲۲–۱۲۹؛ بلاغی، «شرح احوال علامه مجلسی»، ص۳۵ ؛ انصاری قمی، اختران فقاهت، ج۱، ص۴۰.
- ↑ طارمی، علامه مجلسی، ۱۳۸۹ش، ۸۹–۹۵.
- ↑ نک:امین، اعیان الشیعه، دار التعارف للمطبوعات، ج۹، ص۱۸۳؛ بلاغی، «شرح احوال علامه مجلسی»، ص۳۵–۴۰.