کاربر:Ma.sultanmoradi/صفحه تمرین۳
فقه و حقوق دو دانش با اشتراکات فراوان هستند. بررسی رابطه این دو دانش با یکدیگر از جهت‌های مختلفی موضوع بررسی مقالات و کتاب‌های فارسی و عربی بوده است؛ اما این مسئله در معنای محض خود، به دلیل گستردگیش، عموماً موضوع پایان‌نامه‌های دانشجویی قرار نمی‌گیرد. نسبت فقه با دانش حقوق، نسبت میان فقه و حقوق اسلامی، معنای حق در فقه اسلامی و نسبت میان قواعد فقهی و مبانی حقوق از جمله موضوعات پرتکرار در میان پژوهش‌ها بوده است. همچنین تأثیر و تأثر متقابل این دو دانش و احکام آنها و پژوهش در مراحل تاریخی تأثیر فقه از نظام‌های حقوقی باستان و همچنین تأثیر فقه در حقوق موضوعه کشورهای اسلامی از دیگر موضوعات مورد بررسی پژوهشگران بوده است.
کتاب
فارسی
- رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام‌اسلامی، تقریر و تحقیق نصیراله حسنلو، قم، اندیشه ناب ماندگار، پژوهشگاه فقه نظام، ۱۴۰۱ش.
- مقدمه علم فقه و حقوق اسلامی، کریم کوخایی‌زاده ، محمدخالد نبی‌نیا، تهران، دادبخش، سال ۱۴۰۱ش. فهرست کتاب را اینجا بیینید.
- زبان فقه و حقوق، احمد واعظی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۹۹ش. فهرست کتاب را اینجا بیینید.
- کلیات فقه و مبانی حقوق اسلامی، ابراهیم شفیعی‌سروستانی، قم، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۹۸ش. فهرست کتاب را اینجا ببنید.
- حکمت در فقه و حقوق، حسین صمدیار، تهران، موسسه اندیشه کامیاب ایرانیان، ۱۳۹۵ش. فهرست کتاب را اینجا بیینید.
- جایگاه فقه در حقوق، علی اکبری، تهران، آرون، ۱۳۹۴ش. فهرست کتاب را اینجا ببینید.
- تامل در فقه؛ تحول در حقوق، ناصر قربان‌نیا، تهران، میزان، ۱۳۹۲ش. فهرست کتاب را اینجا ببینید.
- فقه اسلامی هیچ بدهکاری به حقوق روم ندارد، الدسوقی السید الدسوقی عید، ترجمه اکبر نایب‌زاده، قزوین، طه، ۱۳۸۷ش. فهرست کتاب را اینجا ببینید. (این اثر ترجمه کتاب «استقلال الفقه الاسلامی عن القانون الرومانی» است.)
- عدالت وعقلانیت در فقه و حقوق، محمد اصغری، تهران، اطلاعات، ۱۳۸۶ش. فهرست کتاب را اینجا ببینید.
- درآمدی بر قواعد فقه و حقوق، م‍ن‍ص‍ور ام‍ی‍رزاده ج‍ی‍رک‍ل‍ی، م‍ش‍ه‍د، ن‍ی‍ک‍و نشر ب‍اژ، ۱۳۸۲ش.
- رابطه فقه و حقوق، مصطفی م‍ی‍راح‍م‍دی‌زاده، قم، حوزه علمیه قم، دف‍ت‍ر ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات اسلامی، م‍رک‍ز ان‍ت‍ش‍ارات، ۱۳۸۰ش. فهرست کتاب را اینجا ببینید.
عربی
- التفريق بين حقوق الله تعالى وحقوق العباد في الفقه الإسلامي، سلطان بن حذيفة بن عبد الله الطوالة، ۲۰۲۲م.
- الوجيز في الحقوق العينية في ضوء الفقه الاسلامي والانظمة السعودية، بلحاج العربي، دار الثقافة للنشر والتوزيع، ۲۰۱۴م.
- الفقه و القانون، مقاربات فی خطابی الحق و الواجب (دوجلدی)، سیف‌الله صرامی، زین العابدین شمس‌الدین، مركز الحضارة لتنمية الفكر الاسلامي، ۲۰۰۹م.
- حقوق يجب أن تعرف الحقوق الإسلامية، محمد حسان، العربية، مكتبة فياض للتجارة والتوزيع، ۲۰۰۶م.
- الحقوق العرفية العينية الاسلامية، دراسة مقارنة بين الفقه المالكي والقانون المغربي، محمد بن صالح صوفي، ۲۰۰۵م.
- قراءات فقهية معاصرة في الحقوق والقضاء، محمود الهاشمي الشاهرودي، الغدير للدراسات والنشر السلسلة، ۲۰۰۳م.
- نظرية الحق بين الفقة الاسلامي والقانون الوضعي، أحمد محمود الخولی، قاهره، دارالاسلام للطباعة و النشر، ۲۰۰۳م.
- مؤتمر كلية الحقوق الثاني، حقوق الإنسان في الشريعة والقانون: التحديات والحلول، جامعة الزرقاء الأهلية، كلية الحقوق، ۲۰۰۲م.
- الحقوق والواجبات والعلاقات الدولية في الفقه الاسلامي، محمد رفأت عثمان، ۱۹۷۵م.
مقاله
فارسی
- توصیف عقد در عقود مختلط در حقوق ایران، فقه امامیه و حقوق فرانسه، محمد منصوری، سید محمد صادق طباطبایی، محمدمهدی الشریف، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره سیزدهم، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۴۰۱ش.
- قواعد فقه پل میان فقه و حقوق، قاسم محمدی، سعادتنامه، دوره اول، شماره ۱، بهار۱۴۰۱ش.
- عدالت تقنینی از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران، علی باقری، علیرضا حسنی، ولی رستمی، مبانی فقهی حقوق اسلامی، شماره ۲۳، بهار و تابستان ۱۳۹۸ش.
- نقش اخلاق در قانون گذاری از منظر فلسفه فقه و فلسفه حقوق، ابوالقاسم فنایی، داود نوجوان، حقوق تطبیقی، شماره ۱۱۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۸ش.
- بررسی حجیت مصالح مرسله و نقش مصلحت در فقه و حقوق، علی خسروی فارسانی، دادرسی، شماره ۸۱ ، مرداد و شهریور ۱۳۸۹ش.
- فقه و حقوق قراردادها؛ ابوالقاسم علیدوست، علوم انسانی اسلامی صدرا، شماره ۲۵، تابستان ۱۳۹۷ش.
- تاثیر فقه اسلامی در شکل‌گیری حقوق کامن‌لا، حمزه امینی‌نسب، برهام محمد عطاءالله، پژوهشهای حقوقی، شماره ۳۵، پاییز ۱۳۹۷ش.
- بررسی نهاد تحول عقد در فقه امامیه و حقوق ایران، محمد صالحی مازندرانی، ایمان صالح، حقوق اسلامی، شماره ۵۸، پاییز ۱۳۹۷ش.
- فقه و حقوق اسلامی، فاطمه زینلی پور، اعظم رمرودي، فقه، حقوق و علوم جزا، شماره ۹، جلد ۱، پاییز ۱۳۹۷ش.
- دوگانگی منطق فقه و حقوق؛ جستاری آسیب‌شناسانه پیرامون یکسان انگاری حداکثری کاربرد قواعد اصولی در استنباط حقوقی، مرتضی فیاض، فقه اهل بیت، شماره ۹۲، زمستان ۱۳۹۶ش.
- قاعدۀ عدالت و انصاف و تاثیر آن بر فقه و حقوق موضوعه، علی‌اکبر غفاری، سید‌حسن عابدیان، علیرضا عسگری، مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۳۲، زمستان ۱۳۹۶ش.
- تاملی در رجوع به فقه در قلمرو حقوق کیفری با تاکید بر فلسفه قانونگذاری و قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ در نظام حقوقی ایران، سید علیرضا میربد، دین و قانون، شماره ۱۶، تابستان ۱۳۹۶ش.
- نسبت میان حقوق و تکالیف شهروندی در فقه و حقوق مدرن، محمد شیخ ویسی، محمدرضا ویژه، مطالعات حقوق شهروندی، شماره ۲، بهار ۱۳۹۶ش.
- فقه و حقوق؛ استفتاء، وقف میراث جاویدان، شماره ۹۹ و ۱۰۰، پاییز و زمستان ۱۳۹۶ش.
- بررسی جایگاه و قلمرو فقه و قرآن از دیدگاه حقوق موضوعه، سهیلا سلطانی‌پور، سید حسن حسینی، مطالعات حقوق، شماره ۱۴، پاییز ۱۳۹۶ش.
- بررسی اکراه و اجبار از دیدگاه فقه و حقوق، جمال رضایی حسین‌آبادی، پژمان برنازاده، مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۵ش.
- فقه، حقوق و اخلاق، احمد اسماعیل تبار، شهر قانون، شماره ۱۴، تابستان ۱۳۹۴ش.
- خاستگاه وجودی حقوق طبیعی از نظر توماس آکویناس و حقوق فطری نزد فقه ای امامیه، علیرضا فاضلی، اردوان ارژنگ، نجمه زکی‌خانی، پژوهشهای هستی‌شناختی، سال چهارم، شماره ۷، بهار و تابستان ۱۳۹۴ش.
- حاکمیت اراده در فقه امامیه، نظام رومی-ژرمنی و حقوق ایران؛ درآمدی مبنایی- فلسفی، عطاءالله بیگدلی، پژوهشنامه حقوق اسلامی،شماره ۴۱، بهار و تابستان ۱۳۹۴ش.
- بررسی رابطه فقه و اخلاق و تطبیق آن با حقوق اسلامی، زینب موسوی سادات، سید محمد مهدی احمدی، مطالعات فقهی و فلسفی،شماره ۲۲، تابستان ۱۳۹۴ش.
- پرواز با دو بال فقه و حقوق، سید مصطفی میرمحمدی، شهر قانون، شماره ۱۶، زمستان ۱۳۹۴ش.
- مواجهه فقه شیعه با قوانین عرفی و حقوق عمومی، علی گنجی، شهر قانون، شماره ۹، بهار ۱۳۹۳ش.
- تاثیر فقه اسلامی بر حقوق انگلیس، مرتضی مرادی گلستانی، دادرسی، شماره ۱۰۸، بهمن و اسفند ۱۳۹۳ش.
- مواجهه فقه شیعه با قوانین عرفی و حقوق عمومی، علی گنجی، شهر قانون، شماره ۹، بهار ۱۳۹۳ش.
- ماهیت شخصیت حقوقی در فقه و حقوق اسلامی، ثریا قنبری رباطی، علی اکبر فلاح، فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۱، بهار ۱۳۹۳ش.
- مطالعه تطبیقی بنیادهای تفسیر قوانین جزایی در فقه امامیه و حقوق غرب، محمد رضا ظفری، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، شماره ۱، پاییز ۱۳۹۳ش.
- حق در فقه و حقوق، ایاست پورمحمد، فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۲، تابستان ۱۳۹۲ش.
- تعارض قوانین در فقه و حقوق اسلام از انکار تا اثبات،مصطفی دانش پژوه، فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال چهل و ششم - شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۲ش.
- بازتاب های اصل صحت در فقه و حقوق، سید محمد صادق طباطبایی، روح‌الله کیانی، پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۳۲، تابستان ۱۳۹۲ش.
- رابطه فقه و حقوق، محمدعبدالصالح شاهنوش فروشانی، گفتمان حقوقی، شماره ۲۱ و ۲۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ش.
- رابطه فقه و حقوق، نادعلی عاشوری تلوکی، عباس راعی عزآبادی، نخستین همایش ملی فلسفه حقوق با تاکید بر فلسفه حقوق اسلامی، ۱۳۹۱ش.
- منطق حقوق مدرن و اصول فقه؛خاستگاه و کاربردهای متفاوت با مطالعه موردی در نظام حقوقی ایران،حسین سیمایی صراف، تحقیقات حقوقی،شماره ۵۵، پاییز۱۳۹۰ش.
- بررسی حجیت مصالح مرسله و نقش مصلحت در فقه و حقوق، علی خسروی فارسانی، دادرسی، شماره ۸۱، مرداد و شهریور ۱۳۸۹ش.
- قلمرو فقه در حقوق موضوعه ایران، ، علیرضا یزدانیان، پژوهش نامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، شماره ۲۱، پاییز و زمستان ۱۳۸۹ش.
- نسبت و رابطه دانش فقه و علم حقوق در نظام حقوقی ایران، سید ابوالقاسم نقیبی، آموزه های فقه مدنی، شماره ۲ ، بهار و تابستان ۱۳۸۸ش.
- نسبت و رابطه دانش فقه و علم اخلاق از منظر فیض کاشانی، سید ابوالقاسم نقیبی، دوره ۱، شماره ۲، پاییز وزمستان ۱۳۸۷ش. مقاله را اینجا ببینید.
- رابطه فقه و حقوق، علی‌اکبر فیاض، سفیر نور، شماره ۲، تابستان ۱۳۸۶ش.
- تعامل فقه و حقوق، حسن علی انوری، جامعه فردا، شماره ۲، پاییز ۱۳۸۵ش.
- حقوق؛ مصلحت در فقه شیعه، سید حسین هاشمی، صباح، شماره ۱۷ و ۱۸، پاییز و زمستان ۱۳۸۴ش.
- قاعده درأ در فقه امامیه و حقوق ایران، احمد حاجی ده آبادی، حقوق اسلامی،شماره ۶، پاييز ۱۳۸۴ش.
- رابطه فقه و حقوق، نامه مفید، شماره ۴۳، مرداد و شهريور ۱۳۸۳ش.
- درآمدی بر ارتباط فقه و حقوق، حسین ناصری، الهیات و معارف اسلامی (مطالعات اسلامی )، شماره ۶۴، ۱۳۸۳ش. مقاله را اینجا ببینید.
- فقه و حقوق اسلامی، یاد، شماره ۶۳ و ۶۴ و ۶۵ و ۶۶، بهار تا زمستان ۱۳۸۱ش.
- حق (در فقه و حقوق)، احمد دیلمی، دانشنامه جهان اسلام، جلد ۱۳ (حرانی، حماد - حلبچه). مقاله را اینجا ببینید.
- رابطه فقه و حقوق، ابوالقاسم گرجی، مجتمع آموزش عالی قم، شماره ۳، پاییز ۱۳۷۸ش. مقاله را اینجا ببینید.
- مقایسه‌ای میان حقوق اسلام و غرب «حقوق خیالی»: مسئله جرم در فقه اسلامی و حقوق غرب، محمد مجتهد شبستری، درسهایی از مکتب اسلام ، سال ششم، شماره ۴، بهمن ۱۳۴۳ش.
- بررسی رابطه فقه و حقوق و علل پیشرفت حقوق در مقابل فقه، مژگان صادقى پور ،دومین همایش بین المللی مطالعات جهانی علوم انسانی با رویکرد فرهنگی – اجتماعی،
عربی
- القانون التونسي و التشريع الإسلامي، يوسف الرزقي، أعمال الندوة العلمية: مسائل في فقه القانون المدني المعاصر، ۲۰۱۴م.
- إسهامات الفقهاء المغاربة في تطوير قواعد القانون الإنساني : حق الكد و السعاية أنموذجاً، أحمد ذيب، مجلة الحقوق والعلوم الإنسانية (الجزایر)، شماره ۱۶، ۲۰۱۳م.
- بناء أصول القانون وفقا لأصول الفقه الإسلامي: دلالة الحروف على المعاني و الأحكام، سيف الدين الياس حمدتو أرباب علي، هويدا خلف الله حسين، مجلة العدل (سودان)، سال ۱۳، شماره ۳۳، ۲۰۱۱م.
- حقوق الملكية بين الشريعة الإسلامية و القانون الوضعي، فؤاد بن عبدالمنعم أحمد، مجلة البحوث القانونية والاقتصادية (مصر)، شماره ۳۶، ۲۰۰۴م.
- تطور القواعد الفقهية من ظاهرة إلى علم و اثر ذلك في الفقه و القانون، محمد عبدالرحمن المرعشلي، المسلم المعاصر(مصر)، دوره ۳۲، شماره ۱۲۸، ۲۰۰۸م/ ۱۴۲۹ق.
- الفقه و الحقوق الاسلامیة النواقص و المتطلبات، محمود محمدی عراقی، التوحید، العدد ۱۱۴، شعبان ۱۴۲۵ق.
- مبدأ القانون الاقتصادي الخاص في الفقه الإسلامي، محمد محسوب، مجلة البحوث القانونية والاقتصادية (مصر)، دوره ۸، شماره ۱۵، ۱۹۹۹م.
- دور الشريعة الإسلامية و الفقه الإسلامي كمصدر لقانون المعاملات المدنية الإماراتي، جاسم علي سالم الشامسي، مجلة الحقوق (کویت)، دوره ۲۳، شماره ۱، ۱۹۹۹م/ ۱۴۱۹ق.
- دعوة تأثر الفقه الإسلامي بالقانون الروماني، عبدالله العلي الركبان، أضواء الشريعة (عربستان)، شماره ۱۴، ۱۹۸۳م / ۱۴۰۳ق.
- مكانة الفقه الإسلامي في القانون الدولي العام، محمد رشيد راغب قباني، الفكر الإسلامي (لبنان)، دوره ۵، شماره ۹، ۱۹۸۰م/ ۱۴۰۰ق.
- مصادر الحق في الفقه الإسلامي للدكتور عبدالرزاق أحمد السنهوري: تجربة حاسمة في اسلوب دراسة الفقه الإسلامي، محمد زكي عبدالبر، أضواء الشريعة (عربستان)، شماره ۸، ۱۹۷۷م / ۱۳۹۷ق.
- الشريعة و القانون الوضعي في المجتمعات الاسلامية، محمد البهي، مجلة مصر المعاصرة (مصر)، دوره ۶۸، شماره ۳۶۹، ۱۹۷۷م.
- الفقه الاسلامي لم يتأثر بالقانون الروماني، محمد حميد الله، مجلة الحج والعمرة (عربستان)، دوره ۱۲، سال ۱۷، ۱۹۶۳م / ۱۳۸۳ق.
- اثر الفقه الاسلامي في القوانين الغربية: نظرية التعسف في استعمال الحق، كامل أمين، مجلة الحج والعمرة (عربستان)، سال ۱۱، دوره ۱۲، ۱۹۵۹م/ ۱۳۷۹ق.
زبانهای دیگر
- Brokerage in Jurisprudence and Law (الوساطة في الفقه والحقوق)، عاطفه محررى، محمد أبو عطا، حميد مسجد سرايى، مهدى ذوالفقارى، مجلة الكلية الإسلامية الجامعة (عراق)، ۲۰۱۹م / ۱۴۴۰ق.
پایان‌نامه
فارسی
- بررسی رابطه جرم و گناه در فقه و حقوق امامیه، محمد سرچاهی، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۲ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید.
- مطالعه تطبیقی در فقه امامیه ، فقه عامه ، حقوق مصر و فرانسه، مجید بنایی اسکویی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۸۱ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید.
- اسقاط حق: مطالعه تطبیقی در فقه اسلامی و حقوق ایران، محمد مولودی‌قلایچی، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، کارشناسی ارشد، ۱۳۷۵ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید.
عربی
- تحليل و تقويم الكتاب الأول و الثاني من قانون الأحوال الشحصية اليمني في ميزان الفقه الإسلامي، إيمان بنت علي صالح زمام، رساله دکتری، سودان، جامعة أم درمان الاسلامية، كلية الشريعة والقانون، ۲۰۱۴م/ ۱۴۳۵ق.
منابع دیگر
فارسی
- رابطه فقه و حقوق، محسن کدیور. مقاله را اینجا را ببینید.
- باید لباس حقوق را بر تن فقه بپوشانیم، نشست دوره‌ای اساتید حوزه علمیه. گزارش نشست را اینجا ببینید.
- نشست «رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام اسلامی»، گزارش نشست را اینجا ببینید.
عربی
- أصول القانون الغربي مقارنة بأصول الفقه الإسلامي: معالم عامة، دكتور حسام الدين خليل فرج محمد، عطيات فارس عبد الحميد عبد العال، صفحه را اینجا ببینید.
- الفرق بين الحق والحكم في الفقه الإمامي، للشيخ محمد واعظ زاده الخراساني صفحه را اینجا ببینید.
- في اختتامية مؤتمر «الفقه والقانون»، تناول آية الله جوادي آملي:تبيين العلاقة بين الفقه والقانون ودور الفقهاء في هذه العلاقة (ترجمه از فارسی) صفحه ار ایجا ببیبنید.
- الفرق بين الفقه الإسلامي والقوانين الوضعية صفحه را اینجا ببینید.