موضوع‌شناسی در فقه (منابع مطالعاتی)
موضوع‌شناسی در فقه از جمله مسائل مورد بحث در محافل علمی حوزوی است. موضوع و حکم در واقع ارکان اصلی فتوای شرعی هستند. از منظر برخی فقیه نیازی به شناخت موضوع ندارد در مقابل برخی بر آنند که شناخت موضوع برای استنباط بهتر حکم ضرورت دارد، به ویژه در عصر مدرن و با توجه به گستردگی و پیچیدگی موضوعات، کار افتاء نیازمند شناخت واقعی از آنها است.
کتاب
- موضوع‌شناسی دانشی نو «مبانی نظری»، عباس ظهیری، نشر مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم، ۱۳۹۸ش.از اینجا ببینید
- نقش موضوع‌شناسی در فقه، طه سمیعی، اصفهان، نشر مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان، ۱۳۹۷ش.
- علم موضوع‌شناسی: فقه الموضوعات، محمدجعفر جعفری لنگرودی، نشر گنج دانش، ۱۳۹۷ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- جایگاه موضوع‌شناسی در اجتهاد، محمدرضا خادمیان دامغانی، نشر مؤسسه بوستان کتاب، ۱۳۹۶ش.
- موضوع‌شناسی فقهی، علی‌اکبر ابوالحسینی، بابل، نشر مبعث، ۱۳۹۶ش.
- موضوع‌شناسی عنصر زمان در فقه معاملات،محمدتقی محبی، نشر دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۹۴ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- موضوع‌شناسی در فقه: گفت‌وگو با جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه، علیرضا فرحناک و ابوالقاسم آرزومندی، نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
مقالات
- شناخت موضوع در فقه نظام با تأکید بر نوآوری شهید صدر، احمد مبلغی و عبدالحسین مشکانی سبزواری، فقه و سیاست، شماره ۲، ۱۳۹۹ش.از اینجا ببینید
- روش‌شناخت فقهی موضوعات عرفی، حجت‌الله بیات، جستارهای فقهی اصولی، شماره ۱۹، ۱۳۹۹ش.از اینجا ببینید
- نقش آنتولوژی فقه در موضوع‌شناسی فقهی، حسین حسن‌زاده، مدیریت دانش اسلامی، شماره ۲، ۱۳۹۸ش.از اینجا ببینید
- بازخوانی ویژگی‌ها و فرایند شناخت موضوعات احکام فقهی، حجت‌الله بیات، فقه، شماره ۹۷، ۱۳۹۸ش.از اینجا ببینید
- کاوشی نو در متصدیان شناخت موضوعات احکام فقهی، حجت‌الله بیات، فقه، شماره ۹۹، ۱۳۹۸ش.از اینجا ببینید
- موضوع‌شناسی دانشی نو «مبانی نظری»، عباس ظهیری، فصلنامه موضوع شناسی فقهی، ۱۳۹۵ش.از اینجا ببینید
- کارکردگرایی در موضوعات عرفی احکام شرعی، مسعود فیاضی، حقوق اسلامی، شماره ۴۸، ۱۳۹۵ش.از اینجا ببینید
- موضوع‌شناسی احکام فقهی، محمدحسین فلاح زاده، میقات حج، شماره ۷۵، ۱۳۹۰ش. از اینجا ببینید
- موضوع‌شناسی فقهی و رابطه آن با علوم، علی‌اکبر نوایی، اندیشه حوزه، شماره ۳۴، ۱۳۸۱ش.از اینجا ببینید
- موضوع‌شناسی در مکتب فقهی محقق اردبیلی، برج‌علی یعقوبی، فقه، شماره ۹، ۱۳۷۵ش.از اینجا ببینید
- جایگاه موضوع‌شناسی در اجتهاد، ابوالقاسم فنایی، نقد و نظر، شماره ۵، ۱۳۷۴ش.از اینجا ببینید
- مرجعیت و موضوع‌شناسی، مجله حوزه، شماره ۵۶ و ۵۷، ۱۳۷۲ش.از اینجا ببینید
پایان‌نامه
- روش تطبیق احکام فقهی بر موضوعات مستحدثه در فقه نظام ساز، محسن سعیدی ابواسحقی، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، ۱۳۹۷ش.از اینجا ببینید
- موضوع‌شناسی عنصر زمان در فقه معاملات و مکتب اتریش، محمدتقی محبی، دکتری تخصصی (PhD)، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده امور اقتصادی، ۱۳۹۲ش.از اینجا ببینید
منابع دیگر
- فتوا بدون موضوع‌شناسی امکان ندارد/ جامعه با «اما» و «اگر» قانع نمی‌شود، گفتگو با محمدجواد فاضل لنکرانی، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۱ش.از اینجا ببینید
- فقیه نمی‌تواند در حوزه‌هایی که تخصص و تمحض ندارد، نظر بدهد، سخنرانی ابوالقاسم علیدوست، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۱ش.از اینجا ببینید
- اهمیت موضوع‌شناسی و رویکرد اجتهادی در شناخت موضوعات، یادداشت حسین بنیادی، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش.از اینجا ببینید
- موضوع‌شناسی مسائل جدید فقهی باید با دقت انجام شود، سخنرانی ناصر مکارم شیرازی، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش.از اینجا ببینید
- نباید با موضوعات جدید سطحی برخورد کرد، گفتگو با محمدرضا یوسفی، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش.از اینجا ببینید
- باید بین موضوع‌شناسی حکم‌شناسی و مصداق‌شناسی تفکیک قائل شویم، گفتگو با ابوالقاسم علیدوست، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش.از اینجا ببینید
- جایگاه فقیه در موضوع شناسی احکام از منظر استاد شهیدی‌پور، تقریر درس خارج فقه، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش.از اینجا ببینید
- موضوع‌شناسی در حوزه‌ها تحول یابد، گفتگو با محمدصادق کاملان، شفقنا، ۱۴۰۰ش.از اینجا ببینید
- مجتهد در مباحث اجتهاد تمدنی بیش از همه نیازمند موضوع شناسی است، سخنرانی محمد حاج ابوالقاسم، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش.از اینجا ببینید
- ۵۰ درصد پاسخگویی به مسائل فقهی به موضوع شناسی برمی‌گردد، سخنرانی محمدحسین فلاح‌زاده، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش.از اینجا ببینید
- فقیه باید در موضوع‌شناسی دخالت کند، سخنرانی محمدجواد ارسطا، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش.از اینجا ببینید
- موضوع شناسی به دلیل ابهامات تئوریک، در مواردی نتوانسته فقه مسائل پیچیده اجتماعی و اقتصادی را یاری دهد، گفتگو با احمد مبلغی، پایگاه اجتهاد، ۱۳۹۸ش.اینجا ببینید
- بانک جامع سوالات مبانی موضوع‌شناسی احکام فقهی، گروه پژوهش‌های بنیادین، حجت الله بیات، ۱۳۹۸ش.از اینجا ببینید
- نقش علوم انسانی در فقه/ موضوع‌شناسی کار کیست؟، گزارش نشست علمی «ظرفیت‌ها و چالش‌های اندیشه دینی در حوزه نظریه‌پردازی»، داود فیرحی، ۱۳۹۸ش.از اینجا ببینید
- بررسی انتقادی منطق موضوع‌شناسی فقه سنتی در موضوعات مستحدثه، گزارش نشست علمی، محسن سعیدی ابواسحاقی، ۱۳۹۶ش.از اینجا ببینید