کاربر:Reyhani/صفحه تمرین۲

وسائل الانجاب الصناعی کتابی است نوشته سید محمدرضا سیستانی که در سه فصل به روش های تلقیح مصنوعی و احکام فقهی مرتبط با آن پرداخته است.

محتوای کتاب

فصل اول

فصل اول شامل تمهید و سه باب است. نوسنده در تمهید به بررسی بارداری شرعی و غیر شرعی پرداخته و بیان می دارد که احکام ولدالزنا تنها بر بارداری حاصل از نزدیکی بدون محرمیت و با علم به عدم محرمیت، مترتب می‌شود و صورت های دیگرِ بارداری غیرشرعی مانند تزریق اسپرم مرد اجنبی در رحم زن شوهردار، احکام بارداری حاصل از زنا را ندارد.(ص14) پس از مقدمه نویسنده در سه باب به بررسی روش های سه گانه تلقیح مصنوعی از منظر فقهی پرداخته است.

باب اول: تزریق اسپرم در رحم

تزریق اسپرم زوج

در این حالت چنانچه تلقیح با رضایت طرفین همراه باشد دلیلی بر حرمت آن وجود ندارد و جایز است اما چنانچه رضایت طرفین حاصل نباشد، هیچیک از زوجین حق الزام دیگری به تلقیح مصنوعی را ندارد؛ با این وجود اگر تلقیح انجام شود بارداری حاصل از آن، حکم بارداری مشروع را دارد.(ص 20 و 24و 35) همچنین اگر منی زوج (جهت بالابردن احتمال بارداری) با منی مرد اجنبی ممزوج شود جواز تلقیح با اشکال مواجه است اما بارداری حاصل از آن حکم بارداری مشروع را دارد.(ص37) همچنین تلقیح با اسپرم زوج در زمان عده طلاق رجعی یا عده فوت نیز جایز است.(ص39 و 41)

تزریق اسپرم مرد اجنبی

نویسنده استدلال به آیات، روایات و اصاله الاحتیاط برای حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم مرد اجنبی را ناتمام دانسته و تنها استدلال به ارتکاز متشرعه را می‌پذیرد. در تبیین این ارتکاز باید توجه داشت که بارداری از غیر زوج(استبضاع) پیش از اسلام امری رایج بوده و پس از اسلام به صورت امری حرام در ارتکاز متشرعه درآمده است و این ارتکاز خاستگاه شرعی دارد. بنابراین ارتکاز متشرعه می‌تواند دلالت بر حرمت بارداری از غیر زوج نماید.(ص67) با این وجود نویسنده در انتهای باب و در مقام نتیجه‌گیری، فتوا به حرمت تلقیح با اسپرم مرد اجنبی نداده و به احتیاطِ واجب اکتفا نموده است.(ص91)

باب دوم: کاشت تخمک در رحم

کاشت تخمک صاحب رحم

کاشت تخمک پس از باروری آزمایشگاهی انجام می‌شود. باروری تخمک با اسپرم یا سلول بنیادی زوج تنها با رضایت طرفین جایز است و در صورت عدم رضایت یکی از زوجین هیچیک حق الزام دیگری را ندارد اما چنانچه بدون رضایت انجام شود نیز حکم بارداری مشروع را دارد.(ص102) همچنین اگر اسپرم یا سلول بنیادی متعلق به مرد اجنبی باشد حکم تزریق اسپرم مرد اجنبی را دارد که در بالا ذکر شد.

کاشت تخمک زن دیگر

در این فرض اگر رضایت صاحب تخمک، صاحب رحم و زوج او حاصل شود کاشت تخمک جایز است. همچنین رضایت زوجِ صاحب تخمک ضرورت ندارد مگر آنکه نسب فرزند را متعلق به صاحب تخمک فرض کنیم و یا اهدای تخمک با حقوق وی منافات داشته باشد که در این صورت رضایت وی نیز لازم است. (ص114)

باب سوم: کاشت اعضای تناسلی

بنابر نظر مولف کاشت اعضای تناسلی از منظر فقهی مشکلی برای بارداری پس از آن ایجاد نکرده و چنانچه پس از کاشت عضو تناسلی برای مرد یا زن بارداری حاصل شود حکم بارداری مشروع را دارد.(ص133)

فصل دوم

در فصل دوم نگارنده در دو بخش به احکام مرتبط با فرایند انجام تلقیح مصنوعی پرداخته است. بخش اول به امور حرامی مانند لمس و نظر حرام در فرایند تلقیح پرداخته و بخش دوم به محدوده جواز ارتکاب این امور به دلیل ثانوی می‌پردازد.

محرمات مرتبط با تلقیح مصنوعی

مقام اول به مجموعه ای از امور حرام پرداخته که ممکن است در فرایند تلقیح مصنوعی انجام گیرد ذکر شده است. برای نمونه نگاه به عورت ناهمجنس حرام است و کشف عورت نیز از آن جهت که باعث نگاه حرام می شود جایز نیست اما کشف عورت نزد طبیب همجنس برای انجام تلقیح مصنوعی چون غرض عقلایی دارد ممکن است جایز دانسته شود و اگر ضرورت داشته باشد قطعا جایز است. همچنین کشف بدن زنی که مسنّ نیست برای پزشک ناهمجنس حرام است و صرفا در فرض ضرورت جایز است.(ص190)