کاربر:Reyhani/صفحه تمرین۲
وسائل الانجاب الصناعی کتابی است نوشته سید محمدرضا سیستانی که در سه فصل به روش های تلقیح مصنوعی و احکام فقهی مرتبط با آن پرداخته است.
فصل اول
شامل تمهید و سه باب است. نوسنده در تمهید به بررسی بارداری شرعی و غیر شرعی پرداخته و بیان می دارد که احکام بارداری حاصل از زنا تنها بر مورد متعارف آن یعنی بارداری حاصل از نزدیکی آگاهانه‌ی بدون محرمیت مترتب میشود و صورت های دیگر بارداری غیرشرعی مانند کاشت اسپرم مرد اجنبی در رحم زن، احکام بارداری حاصل از زنا را ندارد.(ص14) پس از این مقدمه نویسنده در سه باب به بررسی روش های سه گانه تلقیح مصنوعی از منظر فقهی پرداخته است. باب اول تلقیح بواسطه تزریق منی در رحم زن در این روش دو حالت وجود دارد: حالت نخست که منی به زوج تعلق دارد؛ در این حالت اول چنانچه تلقیح با رضایت طرفین همراه باشد دلیلی بر حرمت آن وجود ندارد و این عمل باستناد جریان اصاله البرائه در شبهه بدویه جایز است و بارداری حاصل از آن حکم بارداری شرعی را دارد. اما چنانچه رضایت طرفین حاصل نباشد پنج صورت متصور است: 1-عدم رضایت زوج: در این صورت زوجه حق الزام زوج به تلقیح مصنوعی را ندارد با این وجود چنانچه زوجه اقدام به تلقیح نموده و بارداری حاصل شود حکم بارداری مشروع را دارا است.(ص 20 و 24) 2-عدم رضایت زوجه: همچنین در این صورت نیز زوج حق الزام زوجه به تلقیح مصنوعی را ندارد اما چنانچه اقدام به تلقیح نموده و بارداری حاصل شود حکم بارداری مشروع را دارا است.(ص 35) 3-ممزوج نمودن منی با مایع دیگر: در این صورت چنانچه مایع دیگر صناعی بوده و متعلق به مرد دیگر نباشد حکم منی زوج را دارد اما چنانچه مایع دیگر منی مرد اجنبی باشد احتمال اشکال وجود دارد اما بارداری حاصل از آن حکم بارداری مشروع را دارد.(ص37) 4- زوجه مطلقه به طلاق رجعی باشد و تلقیح در زمان عده انجام شود. دو وجه وجه اول جواز به دلیل آنکه مطلقه در عده طلاق رجعی حکم زوجه را دارد. و دوم عدم جواز به دلیل وقوع طلاق. 5- تلقیح مصنوعی پس از مرگ زوج. در این صورت باستناد جریان اصاله الرائه این عمل جایز است و بارداری حاصل از آن حکم بارداری مشروع را دارد. حالت دوم که منی متعلق به مرد اجنبی است؛ ادله حرمت: 1- آیات حفظ فرج(اطلاق وجوب حفظ فرج)ص44 اشکال اختصاص به زنا و نظر دارد. شاهد روایات. 2- لاتقربوالواحش: فحش: کل فعل قبیح و شنیع. اشکال مجرد استقباح عرف باعث نمی شود عمل مصداق فواحش شود.(ص54) 3-روایات: رجل اقتر نطفته... . اشکال:1- سند صحیح نیست.(ص56) 2- انصراف بفرد متعارف قراردان نطفه دارد یعنی زنا.(ص 57) رویات دوم: وضع نطفتها... اشکال همان ها. روایت سوم: افرغ مائه فی... اشکال: افرغ مائه فی امره غیر از فی رحمه بعلاوه انصراف بمقاربت. و اشکال سندی. روایت چهارم: رجم مراه مساحق و جلد کنیز. اشکال دلالی این عقوبت سحق است نه انتقال منی و ضعف سند بمعلی بن خنیس. روایت پنجم: لایجمع مائه فی الخمس. اشکال: 1-جمله مستقل است. شاهد بعضی نسخ ولایجمع. 2- لایجمع بمعنای لا یتزوج است شاهد اگر یکی از چهار طلاق بائن باشد می تواند آب در پنجمی کند. بنابراین عنوان حرمت بر جمع مائ فی الخمس نرفته و منظور تزویج خمس است. روايت ششم: لوضعه اياها في غير موضعه. اشکاال: بیان حکمت والا باید در زناب بی انزال 80 تا زد و هذا واضح البطلان. و اشکال سندی. 4- ارتکاز متشرعه: اجتناب از اجنبی و از مجموع روایات حاصل است و ارتکاز متشرعه را بر این مطلب شکل داده است. اشکال: متشرعه ببماهم متشرعه ثابت نیست بلکه یمکن که این ارتکاز از هم بماهم اهل العرف و العادات باشد. استدراک: به قرینه وجود نکاح استبضاع قبل از اسلام و وجود چنین فرضی در اذهان متشرعه منع از آن می تواند وجیه باشد.(68) با این وجود ارتکاز متشرعه دلیل لبی است و عموم و اطلاق ندارد و بنابراین به قدر متیقن اکتفا می وشد یعنی فرضی که منی اجنبی به رحم تزریق شود نه آنکه تلقیح بیرون رحم انجام گیرد و سپس در رحم کاشته شود.(69) 5- اصاله الاحتیاط در امر فروج: با دو طریق: 1- طریق نایینی که احراز برائت را در فروج و دما شرط دانسته و 2- مجموعه ای از روایات. که در هردو اشکال است و دلالت بر استحباب احتیاط میکند نه وچجوب ص 79 پس تنها دلیل ارتکاز متشرعه است. تحکیم حرمت در صور مساله:1- زن شوهر داشته باشد. دو وجه حرمت: 1- هی حرث زوجها و اگر از دیگری باردار شود حرث غیر خواهد شد. فیه اشکال که در مقام بیان چنین معنایی نیست و تشبیه به حرث مقدمه انعقاد کلام است. 2- حافظات و الحافظین فروجهم. قدر متیقن این است که بدون اذن زوج تلقیح نمکند. تقریبوجوب موافقت زوج: 1- تا زمان وجود مائ در رحم زن در عده است بنابر منطوق روایات{العده من الماء}(فیه تامل) 2- صحت صوم تطوعی زوجه معلقا بر رضایت زوج که به مناسبت حکم و موضوع محل بحث هم شامل است چون حق زوج نسبت به دخول بسبب بارداری تضییع می شود. یشکل که ممکن است رعایت حق زوجه دلیل نباشد کمااینکه بعض فقها فتوای منع مطلق داده اند.(ص85) البته وارد نیست چراکه مطلقا منافات با حق دارد صووم زوجه لبعد مقدمات تمکین. پس استدلال به صحت مشروط صوم تطوعی مراه بر لزوم رعایت زوج در تلقیح وجیه است. باضافه روایات متعدد دیگر در وجوب رعایت حق جنسی زوج(ص86) اما اقتصار می شود به همین صورت(منافات) و صور دیگر مثل آنکه یکسال در سفر است مستثنی است. (و فیه مالا یخفی!) شرط 2- عقیم بودن مرد بدلیل اجتناب از اختلاط میاه. و فیه انه دلیل اخص از مدعا. بعلاوه احتراز از اختلاط میاه حکمت است نه علت لذا با یقین به عقیم بودن مرد قبل وجوب عده ثابت است(ص87) صورت دوم: زن بی شوهر