نکاح معاطاتی (منابع مطالعاتی)
نکاح معاطاتی به این معناست که ماهیت عقد نکاح بدون استفاده از الفاظ ایجاب و قبول محقق شود. از همین نکته تفاوت نکاح معاطاتی با ازدواج سفید نیز روشن می‌شود. در نکاح معاطاتی کلیه شرایط نکاح محقق است ولی فقط انشاء آن با الفاظ نیست همانند معاملات روزمره که حقیقتشان بیع است ولی الفاظ ایجاب و قبول در آن وجود ندارد. و اما در ازدواج سفید حقیقت نکاح با شرایط معتبر فقهی نادیده گرفته شده است. در اینکه نکاح بدون انشاء الفاظ صحیح است یا خیر، اختلاف نظر وجود دارد. اکثر فقهای گذشته معاطات در نکاح را صحیح نمی‌دانند. برخی از فقهای معاصر چنین ازدواجی را صحیح می‌دانند. در این صفحه منابعی با موضوع نکاح معاطاتی را جمع‌آوری کرده‌ایم.
کتاب‌ها
فارسی
- نکاح معاطاتی در اسلام، مصطفی شاکری و مرتضی چیت‌سازیان، تهران، انتشارات میعاد اندیشه، ۱۳۹۸ش.
عربی
- المعاطاة فی النکاح، محمدجواد فاضل لنکرانی، قم، انتشارات مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)، ۱۳۹۶ش.
مقاله‌ها
فارسی
- نظر حضرت آیت الله محمد صادق روحانی دربارهٔ ازدواج معاطاتی: لزوم انشاء عقد لفظی، سید کاظم روحانی، ۱۴۰۰ش. از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی نکاح معاطاتی با رویکردی بر نظر امام خمینی، مرضیه ملکی سپیده بوذری، فصلنامه متین، سال ۲۲، شماره ۸۶، ۱۳۹۹ش. از اینجا ببینید
- نکاح معاطاتی زنا نیست، خلیل الله احمدوند یزدان کرمی، فصلنامه قانون یار، دوره ۴، شماره ۱۶ ۱۳۹۹ش. از اینجا ببینید
- مبانی فقهی مشروعیت نکاح معاطاتی، مریم آقایی بجستانی و فاطمه شکری و نرگس خاتون امینی کمرودی، دوفصلنامه فقه و حقوق خانواده، سال ۲۴، شماره ۷۰، ۱۳۹۸ش. از اینجا ببینید
- بررسی تفاوتها و همسویی‌های ازدواج سفید با نکاح معاطاتی از منظر فقه امامیه، علیرضا جعفرزاده کوچکی و فاطمه صدیقی، دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهشهای دینی، علوم اسلامی، فقه و حقوق در ایران و جهان اسلام، ۱۳۹۸ش.
- مقایسه نکاح معاطاتی در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران، دومین کنفرانس ملی پژوهشهای نوین در مدیریت و حقوق، ۱۳۹۷ش.
- تاملی در حکم نکاح معاطاتی یا ازدواج سفید در فقه، فرهنگ افراسیابی، فصلنامه فقه، حقوق و علوم جزا، شماره ۶، جلد ۲، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
- ازدواج سفید؛ پیامدها و خطرات، اعظم رحمت آبادی و الهام کاریزی، دوفصلنامه میراث طاها، شماره ۱، ۱۳۹۶ش.
- بررسی برخی از شروط عقد بیع؛ تنجیز، تطابق بین ایجاب و قبول، بی اثر نبودن انشاء ابتدایی، موالات، سید کاظم حائری، فصلنامه فقه اهل بیت (ع)، شماره ۸۷، ۱۳۹۵ش.
- بررسی فقهی، حقوقی نکاح معاطاتی و شیوه ابراز اراده در آن، فاطمه افشاری و حمید اسدی، دوفصلنامه فقه و حقوق خانواده، سال ۲۰، شماره ۶۳، ۱۳۹۴ش. از اینجا ببینید
- نکاح معاطاتی و تفاوت آن با زنا، مهدی سلیمی و عباسعلی سلطانی، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق اسلامی، سال ۱۴، شماره ۲، ۱۳۹۲ش. از اینجا ببینید
- انشای فعلی نکاح؛ جستاری در عدم مشروعیت، سید مهدی میر داداشی، فصلنامه حقوق اسلامی، شماره ۳۲، ۱۳۹۱ش. از اینجا ببینید
- عدم جریان معاطات در نکاح، سید کاظم حسینی حائری، فصلنامه فقه اهل بیت (ع)، سال ۱۷، شماره ۶۶ و ۶۷، ۱۳۹۰ش. از اینجا ببینید
- بررسی نکاح معاطاتی از نظر فقه و حقوق موضوعه، سید باقر سیدی بنابی و عسگر نظری احمدآباد، فصلنامه پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، شماره ۲۳، ۱۳۹۰ش. از اینجا ببینید
- نکاح معاطاتی از منظر فقه، فرج الله هدایت نیا، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شماره ۴۰، ۱۳۸۷ش. از اینجا ببینید
- نکاح معاطاتی، سید ابوالحسن حسینی ادیانی، دوفصلنامه مقالات و بررسی‌ها، شماره ۷۴، ۱۳۸۲ش. از اینجا ببینید
عربی
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- بررسی مغایرت‌های موضوعی و حکمی ازدواج سفید و ازدواج معاطاتی در نظام حقوقی اسلام و ایران، سجاد رستمی نسب، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، ۱۳۹۹ش. /articles/2019ccedb9e9d654578b8d71185dba7d از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی دلالت هم باشی زوجین بر نکاح، فرهاد عباسی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ۱۳۹۸ش. /articles/93aa283d504591813b5d8581b106efcb از اینجا ببینید
- بررسی تطبیقی ازدواج سفید و نکاح معاطاتی در فقه و حقوق و آثار قانونی آن، سحر یادآوری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر گروه حقوق، ۱۳۹۸ش. /articles/56293a9a25d6e454aa694edd54f7b2f2 از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی دلالت هم باشی زوجین بر نکاح، فرهاد عباسی، کارشناسی ارشد، دانشگاه ارومیه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۸ش. /articles/93aa283d504591813b5d8581b106efcb صفحه اطلاعات پایان‌نامه
- احکام و مبانی فقهی معاطات با اتکا برکتاب بلغه‌الفقیه و تطبیق آن با حقوق موضوعه ایران، سمیه اسدی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، ۱۳۹۷ش. /articles/96ea299b29a5d2a872cb59148828cc9b از اینجا ببینید
- مقایسه ازدواج سفید با ازدواج معاطاتی در حقوق ایران با تأکید بر رویه قضایی، حسین مقصودلو محلی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، ۱۳۹۷ش. /articles/6f6c27e58e8c7571dbc240f7bdb75d6f از اینجا ببینید
- نکاح معاطاتی در مذاهب خمسه اسلامی، مصطفی شاکری، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید مطهری، ۱۳۹۷ش. /articles/9a17b029135709bbbf62ac6ee1cad812 از اینجا ببینید
- نکاح‌های فاسد از منظر فقه اسلامی با رویکرد به مصادیق جدید، مسلم زارع، ۱۳۹۷. از اینجا ببینید
- ازدواج سفید و مقایسه آن با نکاح معاطاتی، طیبه ابراهیم پیری، کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۳۹۶ش. /articles/21e5d3a02ae59cdebd0b995977f46196 از اینجا ببینید
- انحاء ایجاب و قبول عقد نکاح از منظر فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران، احمد صابری مجد، کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه تهران، ۱۳۹۵ش. /articles/0e30ecf5dbbfc6c2286a300899e0731c از اینجا ببینید
- بررسی تطبیقی نکاح معاطاتی از منظر فقه اسلامی و حقوق فرانسه، الهه احمدی‌گرکانی، کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز گروه حقوق. ۱۳۹۵ش.
- معاطات در سایر عقود غیر از بیع با تأکید بر عقد نکاح، ساناز سعادتی، کارشناسی ارشد، دانشکده اصول الدین، دانشکده اصول الدین مرکز قم، ۱۳۹۴ش. /articles/38ad44848f9457b15fd4b1a4a32055a0 از اینجا ببینید
- بررسی تحلیلی نکاح فضولی، معاطاتی و مدلّس و آثار مترتب بر آنها، مژگان شاکری، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ۱۳۹۴ش. /articles/36dcf254af4cd70b51304065276d7ba6 از اینجا ببینید
- بررسی وضعیت فقهی و حقوقی عدم مشروعیت نکاح معاطاتی، مجید رستمی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر، ۱۳۹۴ش.
- نظریه مقاصدالشریعه و نکاح معاطاتی، بهارک ریسه، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان. ۱۳۹۳ش.
- بررسی کیفیت ابراز قصد انشاء معتبر عقد نکاح در فقه امامیه و حقوق مدنی ایران، فاطمه مولایی ایل‌ذوله، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، ۱۳۹۳ش. /articles/0515cf27e69a61fdf42336f5c456398b از اینجا ببینید
- بررسی نکاح معاطاتی در فقه امامیه و حقوق ایران، منصور رضایی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق ـ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ۱۳۹۲ش.
- بررسی نکاح معاطاتی در حقوق ایران و اسلام، الهام ربیع‌پور، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، مرکز پیام نور تهران، ۱۳۹۱ش. /articles/07a0dd87db78744e3464b97dd429f7ef از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی نکاح معاطاتی، عفت جوریان، کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده الهیات، ۱۳۸۸ش. /articles/2c6477f27425882f9091d9c0949a1ea1 از اینجا ببینید
- بررسی فقهی حقوقی نکاح معاطاتی، فاطمه توشه‌روز، کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، ۱۳۸۸ش. /articles/7c30e0b2bbb9426d153695bec6f4c5eb از اینجا ببینید
- مشروعیت عقد نکاح معاطاتی در فقه و حقوق، صدیق دهشدتی‌اخوان، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال. ۱۳۸۶ش.
عربی
سایر منابع
- نکاح معاطاتی و ازدواج سفید؛ تفاوتها و شباهت‌ها، محمد استوار میمندی، یادداشت اینترنتی، خبرگزاری رسمی حوزه، کد خبر ۱۰۰۹۴۶۰، ۲ اسفند، ۱۴۰۰ش. از اینجا ببینید
- نکاح معاطاتی با رعایت برخی شروط صحیح است/ ازدواج سفید، نکاح نیست، احمد احمدی‌تبار، گزارش نشست علمی، ایکنا، کد خبر ۴۰۳۹۰۵۹، ۸ اسفند، ۱۴۰۰ش. از اینجا ببینید
- شباهت‌های ازدواج سفید با نکاح معاطاتی، نامشخص، یادداشت اینترنتی، شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا، شناسه خبر ۳۵۶۰۰۲، ۱۳۹۴ش. از اینجا ببینید