کاربر:Reyhani/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

 
(۲۰۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات نشریه
| عنوان =عرصه عمومی و خصوصی در فقه شیعه
| نام =
| تصویر =تصویر جلد کتاب عرصه عمومی و خصوصی در فقه شیعه.jpeg
| عنوان = دوفصلنامه پژوهش‌نامه فقه اجتماعی
| تصویر = مجله فقه اجتماعی.jpg
| اندازه تصویر =
| اندازه تصویر =
| توضیح_تصویر = تصویر روی جلد
| توضیح_تصویر =
| نام‌های دیگر =
| صاحب امتیاز = دانشگاه امام صادق ع
| نویسنده = محمد پزشگی
| مدیر مسئول = عباس مصلائی‌پور یزدی
| تاریخ نگارش =
| سردبیر = حسینعلی سعدی
| موضوع = فقه اجتماعی
| رتبهٔ علمی = علمی
| سبک =
| دوره = دوفصلنامه
| محل نشر = تهران
| زبان = فارسی
| زبان = فارسی
| ویراستار =
| تاریخ نخستین شماره = ۱۳۹۱ش
| به تصحیح =
| وضعیت انتشار = فعال
| به کوشش =
| سایت = [https://sj.isu.ac.ir/ sj.isu.ac.ir]}}
| تصویرگر =
{{نویسنده
| طراح جلد =
|نویسنده =
| تعداد جلد = ۱
|گردآوری =
| تعداد صفحات = ۲۵۰
| قطع =
| مجموعه =
| ترجمه به دیگر زبان‌ها =
| ناشر = پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
| محل نشر = قم
| تاریخ نشر =۱۳۹۳ش
| نوبت چاپ = اول
| شمارگان = ۱۲۰۰
| شابک =
| نوع رسانه =
| وبسایت ناشر =
| نام کتاب = <!-- نام کتاب به زبان فارسی -->
| مترجم = <!-- مترجم به فارسی -->
| مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی -->
|نسخه الکترونیکی=
}}
}}
'''عرصه عمومی و خصوصی در فقه شیعه''' کتابی است نوشته محمد پزشکی، که در یازده فصل به بررسی تمایز احکام فقهی در عرصه عمومی و خصوصی، و امکان‌سنجی تفکیک این دو عرصه از منظر قواعد فقه سیاسی، پرداخته است.
پژوهش‌نامه فقه اجتماعی دوفصلنامه‌ای تخصصی است که به بررسی مسائل و مبانی فقه اجتماعی می‌پردازد. این نشریه از سال ۱۳۹۱ش آغاز به کار نموده و از شماره اول تا نهم با عنوان «پژوهش‌نامه فقهی»، از شماره دهم تا نوزدهم با عنوان «پژوهش‌نامه میان‌رشته‌ای فقهی» و از شماره بیستم به بعد با عنوان نشریه علمی «پژوهش‌نامه فقه اجتماعی» انتشار یافته است. صاحب امتیاز این مجله [[دانشگاه امام صادق]] علیه السلام است. هدف این نشریه توسعه استنباط فقهی بر اساس اداره نظام اجتماعی است.
== نگاهی گذرا به کتاب ==
کتاب عرصه عمومی و خصوصی در فقه شیعه، نوشته محمد پزشکی، کتابی است در حوزه فقه اجتماعی و سیاسی که توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است. نویسنده در کتاب حاضر مطابق با شیوه رایج پژوهش ابتدا به طور خلاصه به بیان مساله، پرسش‌های اصلی و فرعی، پیشینه پژوهش و روش آن پرداخته است.
هدف مؤلف کتاب تبیین تمایز احکام فردی و اجتماعی در فقه شیعه و بررسی آن از منظر قواعد فقه اجتماعی و سیاسی است.


==موضوع شناسی==
بر این اساس، توصیف و تحلیل مباحث فقه اجتماعی در دوره معاصر، بررسی نظریات موجود در عرصه فقه اجتماعی، بازخوانی نظریات فقیهان قدیم در چارچوب زبانی جدید در عرصه فقه اجتماعی، بررسی مقایسه‌ای مسائل فقه اجتماعی و قوانین ملی و بین‌المللی محورهای مقالات این مجله هستند. در این مجله آثاری از صاحبنظران و پژوهشگرانی مانند [[سید مصطفی محقق داماد]]، [[سید عباس موسویان]]، [[سید محمدمهدی میرباقری]]، غلامرضا مصباحی مقدم، حسینعلی سعدی، غلامحسین الهام، محمدرسول آهنگران، غلامعلی معصومی‌نیا، اسدالله امامی، به چاپ رسیده است.
در موضوع‌شناسی نویسنده ابتدا این پرسش را مطرح می کند که آیا عرصه عمومی و عرصه خصوصی در فقه شیعه سابقه تاریخی داشته و در تاریخ فقه به آن پرداخته شده است یا این مفاهیم دو موضوع نوپدید هستند و از مسائل مسحدثه به شمار می روند؟. وی سپس با اشاره به نظر هابرماس جامعه‌شناس و نظریه‌پرداز آلمانی، بیان می‌دارد که عرصه عمومی مفهومی جدید است که در قرن سیزدهم میلادی و به سبب پیدایش سرمایه‌داری تجاری به وجود آمده است و با توجه به تغییر شرایط زمانی آن دوران با دوران کنونی می‌توان گفت عرصه خصوصی و عرصه عمومی، دو مفهوم جدید به شمار می‌روند.(ص54و 66) به نظر می‌رسد نگارنده در این اعتقاد میان مصداق و مفهوم خلط نموده است؛ زیرا هرچند در دوران کنونی برای اشاره به اموری که در عرصه عمومی قرار دارد از واژگان جدید و نوپدید استفاده می‌شود اما مصادیق این مفاهیم اختصاصی به دوران جدید ندارد و این امر باعث نمی‌شود این دو مفهوم در زمره موضوعات مستحدثه تلقی گردند.
==دولت و مفاهیم مرتبط==
در موضوع‌شناسی نویسنده نتیجه گرفت که دو مفهوم مورد بحث از مفاهیم جدید هستند بنابراین در بررسی فقهی مساله باید برای بررسی تمایز امر عمومی و امر خصوصی در فقه به سراغ مفاهیم مرتبط با آن رفت. وی تصریح می کند که این دو مفهوم با مفهوم دولت پیونده خورده است و برای معادل یابی باید مفاهیم مماثل با مفهوم دولت را مورد بررسی قرار داد.(ص71) باعتقاد نگارنده مفهوم دولت یا تصدی امر عمومی را می‌توان در متون فقهی ذیل هفت مفهوم حاکم، امام، فقیه، سلطان، ناظر، والی و نایب‌الغیبة بازیابی نمود.
===حاکم===
فقیهان شیعه در خصوص تصدی امور عمومی مسلمین بیشتر از واژه حکم استفاده نموده‌اند. حکم به معنای منع کردن و حاکم به معنای کسی است که حق منع کردن در اختیار او است. در متون فقهی این واژه هم به معنای قاضی و هم به معنای والی و صاحب ولایت عامه آمده است. در خصوص مصداق حاکم، اعتقاد محقق کرکی آن است که منظور از حاکم، امام معصوم یا نایب خاص یا نایب عام او است. همچنین بنا به نظر شهید ثانی، صاحب ریاض و شیخ انصاری منظور از حاکم در زمان غیبت فقیه جامع‌الشرایط است.(73-75)
===امام===
واژه امام در لغت به معنای پیشوای گروه و در متون فقهی در ترکیب‌های مختلفی مانند امام الملة، نایب الامام، وکیل الامام به کار رفته است. این واژه در اصطلاح فقهی گاه در معنا خاص(امام معصوم) و گاه در معنای عام به کار رفته که فقیه واجد شرایط یا حاکم شرع را نیز شامل می شود.(76)


===فقیه===
== معرفی ==
در اصطلاح فقهی این واژه به کسی اطلاق می‌شود که از لحاظ علمی توانایی استنباط احکام شرعی و تصدی برخی امور مانند صرف سهم امام، قضاوت و اجرای حدود را داشته باشد. از جمله فقهایی که اقامه حدود در دوران غیبت را از اختیارات فقیه برشمرده‌اند می‌توان به شهید ثانی و صاحب جواهر کرد. همچنین علامه حلی صرف سهم امام را تنها از اختیارات فقیه می‌داند. در نهایت نویسنده این واژه را مترادف با حاکم دانسته است.(78)
پژوهش‌نامه فقه اجتماعی دوفصلنامه‌ای تخصصی است که به بررسی مسائل و مبانی فقه اجتماعی می‌پردازد. این نشریه از سال ۱۳۹۱ش آغاز به کار نموده است. صاحب امتیاز این مجله [[دانشگاه امام صادق]]، مدیر مسئول آن عباس مصلائی‌پور و سردبیر آن حسینعلی سعدی است. اعضای هیئت تحریریه مجله عبارتند از: محمدباقر باقری کنی، حسینعلی سعدی، سید محمدرضا امام، غلامحسین الهام، نصرالله شاملی، حسین ناصری‌مقدم و مهدی ایزدی.<ref>سایت مجله فقه اجتماعی، [https://sj.isu.ac.ir/journal/editorial.board اعضای هیئت تحریریه] </ref>
===سلطان===
 
سلطان در فقه به معنای زمامدار به کار رفته اما اگر به همراه وصف عادل به کار رود به معنای امام معصوم است.(79)
برای پذیرش مقاله در این نشریه موضوع مقالات باید در راستای هدف مجله یعنی بررسی مسائل و مبانی فقه اجتماعی باشد. بر همین اساس حوزه‌های پذیرش مقاله در این مجله را می‌توان بدین شکل دسته‌بندی نمود: پژوهش‌های مرتبط با اندیشه‌های فقه اجتماعی، موضوعات مستحدثه، مبانی استنباط، روش‌شناسی فقه اجتماعی، نگاه اجتماعی به فقه‌های تخصصی مانند فقه سیاسی، فقه اقتصادی، فقه پزشکی.<ref>سایت مجله فقه اجتماعی، [https://sj.isu.ac.ir/journal/aim_scope اهداف و چشم‌اندازها].</ref>
===ناظر===
 
این واژه در فقه شیعه در سه معنا بکار رفته است: 1.شخصی که برای جلوگیری از تخلف بر کار مجری نظارت می‌کند. در این فرض ناظر اختیار دخالت و تصرف در امر اجرایی را ندارد و تنها می‌تواند اطلاع و تذکر دهد. 2.شخصی که علاوه بر حق نظارت می تواند نسبت به اجرای امور اعلام نظر کند و تصرفات مجری امور باید با اذن وی همراه باشد. 3. شخصی که علاوه بر نظارت، وظیفه اجرا را نیز بر عهده دارد. در متون فقهی هرگاه اصطلاح ناظر برای اشاره به حاکم شده باشد، معنای سوم آن یعنی ناظر و متصدی امر اراده شده است.(82)
شمارگان اول تا نهم این نشریه با عنوان «پژوهش‌نامه فقهی»، شمارگان دهم تا نوزدهم آن با عنوان «پژوهش‌نامه میان‌رشته‌ای فقهی» و شمارگان بعدی با نام کنونی نشریه انتشار یافته است.<ref>سایت مجله فقه اجتماعی، [https://sj.isu.ac.ir/journal/about درباره نشریه]</ref>
===نایب الغیبة===
 
برخی فقها مانند شهید اول و محقق کرکی برای اشاره به حق فقیه در خصوص تصدی امور عمومی از عنوان نایب العام یا نایب الغیبة استفاده کرده اند.(83)
== نویسندگان ==
===والی===
در دوفصلنامه پژوهش‌نامه فقه اجتماعی صاحب‌نظران و اندیشمندان متعددی قلم زده‌اند که برخی از نویسندگان مشهور آن عبارتند از:
واژه ولی در لغت به معنای قریب است و به حاکم از آن جهت که به امر حکومت و قدرت نزدیک است والی گفته می‌شود.(84)
{{ستون|۲}}
===دولت===
* [[سید مصطفی محقق داماد]]
واژه دولت در معنای جدید آن در منابع فقهی گذشته به کار نرفته و این مفهوم در ساختار سیاسی مدرن پدید آمده است. با این وجود فقها در منابع فقهی معاصر از این واژه استفاده نموده اند. برای مثال محمدباقر صدر، محمدجواد مغنیه، حسینعلی منتظری و عمید زنجانی به وفور واژه دولت را در مباحث فقه سیاسی به کار برده‌اند. به عقیده مولف کابرد مفهوم دولت به معنای قدرت برآمده از انتخاب اکثریت، به حیطه ولایت فقبه و تعیین محدوده امور حسبه وابسته است.
* [[سید عباس موسویان]]
==امور حسبه==
* [[سید محمدمهدی میرباقری]]
* غلامرضا مصباحی مقدم
* حسینعلی سعدی
* غلامحسین الهام
* محمدرسول آهنگران
* غلامعلی معصومی‌نیا<ref>سایت مجله فقه اجتماعی، [https://sj.isu.ac.ir/author.index?vol=0&vl=همه%20دوره%20ها نمایه نویسندگان]</ref>
{{پایان}}
 
== موضوعات ==
موضوع برخی از مقالات پذیرفته شده در این مجله، با مسائل فقه معاصر مرتبط است. این موضوعات عبارتند از:
{{ستون|۳}}
* فقه سیاسی
* فقه خانواده
* فقه رسانه
* فقه جزا
* فقه درمان
* فقه تجارت
* مبانی استنباط
* حقوق زن
*کنترل جمعیت
* سقط جنین
* فرزندآوری
* اجاره رحم
* جرم سیاسی
* اعدام
* تبلیغات تجاری
* خلق پول
* بانکداری<ref>سایت مجله فقه اجتماعی، [https://sj.isu.ac.ir/keyword.index?vol=0&vl=همه%20دوره%20ها نمایه کلیدواژگان]</ref>
{{پایان}}
 
== مقاله‌های برگزیده ==
برخی از مقالات این مجله به‌طور مستقیم با مسائل فقه معاصر در ارتباطند. از این میان، می‌توان به این موارد به‌طور ویژه اشاره کرد:
{{ستون|۲}}
* واکاوی خاستگاه قتل‌های ترحم‌آمیز از منظر فقه اسلامی [https://sj.isu.ac.ir/article_76400.html دانلود]
* مبانی فقهی مسئولیت همگانی انسان در قبال محیط زیست [https://sj.isu.ac.ir/article_2442.html دانلود]
* جریان‌شناسی تطورات بیشینه گرائی در فقه شیعه [https://sj.isu.ac.ir/article_2280.html دانلود]
* قلمرو نقش زمان و مکان در فرایند اجتهاد [https://sj.isu.ac.ir/article_1978.html دانلود]
* مبانی فرازمانی بودن حدود و احکام الهی با تمرکز بر ادله و آموزه‌های قرآنی [https://sj.isu.ac.ir/article_76047.html دانلود]
* بیع کار در فقه امامیه [https://sj.isu.ac.ir/article_2282.html دانلود]
* امکان‌سنجی تغییر احکام در فقه امامیه [https://sj.isu.ac.ir/article_75597.html دانلود]
* بررسی صحت یا بطلان قرارداد کشف پریمیوم در قالب عقد بیع [https://sj.isu.ac.ir/article_75389.html دانلود]
* قاعده فقهی حرمت اختلال نظام و کاربرد آن در حوزه ارتباطات و رسانه [https://sj.isu.ac.ir/article_2443.html دانلود]
* تأملی در حکم فقهی مشارکت انتخاباتی در نظام سیاسی اسلام [https://sj.isu.ac.ir/article_75391.html دانلود]
* بررسی فقهی تبلیغات تجاری [https://sj.isu.ac.ir/article_2437.html دانلود]
* بررسی فقهی - حقوقی ابعاد جرم انگاری عزاداری‌های نوین [https://sj.isu.ac.ir/article_2289.html دانلود]
* مبانی فقهی حاکم بر تعاملات جمهوری اسلامی ایران با کفار [https://sj.isu.ac.ir/article_2024.html دانلود]
* بررسی فقهی- حقوقی سن مسئولیت کیفری اطفال با تأملی در اسناد بین‌المللی [https://sj.isu.ac.ir/article_75384.html دانلود]
* مسئولیت کیفری تولید و عرضه محصولات تراریخته غیرمجاز از منظر فقه امامیه [https://sj.isu.ac.ir/article_76382.html دانلود]
* بررسی فقهی و حقوقی افشاگری مفاسد کارگزاران در حکومت اسلامی [https://sj.isu.ac.ir/article_76403.html دانلود]
* بررسی فقهی خلق پول به‌وسیله بانک‌های تجاری [https://sj.isu.ac.ir/article_2320.html دانلود]
* الگوی فقهی مجری‌گری زن در رسانه [https://sj.isu.ac.ir/article_2444.html دانلود]
* نظریه دو مادری در قرارداد رحم جایگزین [https://sj.isu.ac.ir/article_76050.html دانلود]
{{پایان}}
 
== پانویس ==
{{پانویس}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۱۷

Reyhani/صفحه تمرین
دوفصلنامه پژوهش‌نامه فقه اجتماعی
مجله فقه اجتماعی.jpg
صاحب امتیازدانشگاه امام صادق ع
مدیر مسئولعباس مصلائی‌پور یزدی
سردبیرحسینعلی سعدی
دورهدوفصلنامه
محل نشرتهران
زبانفارسی
تاریخ نخستین شماره۱۳۹۱ش
وضعیت انتشارفعال
سایتsj.isu.ac.ir

پژوهش‌نامه فقه اجتماعی دوفصلنامه‌ای تخصصی است که به بررسی مسائل و مبانی فقه اجتماعی می‌پردازد. این نشریه از سال ۱۳۹۱ش آغاز به کار نموده و از شماره اول تا نهم با عنوان «پژوهش‌نامه فقهی»، از شماره دهم تا نوزدهم با عنوان «پژوهش‌نامه میان‌رشته‌ای فقهی» و از شماره بیستم به بعد با عنوان نشریه علمی «پژوهش‌نامه فقه اجتماعی» انتشار یافته است. صاحب امتیاز این مجله دانشگاه امام صادق علیه السلام است. هدف این نشریه توسعه استنباط فقهی بر اساس اداره نظام اجتماعی است.

بر این اساس، توصیف و تحلیل مباحث فقه اجتماعی در دوره معاصر، بررسی نظریات موجود در عرصه فقه اجتماعی، بازخوانی نظریات فقیهان قدیم در چارچوب زبانی جدید در عرصه فقه اجتماعی، بررسی مقایسه‌ای مسائل فقه اجتماعی و قوانین ملی و بین‌المللی محورهای مقالات این مجله هستند. در این مجله آثاری از صاحبنظران و پژوهشگرانی مانند سید مصطفی محقق داماد، سید عباس موسویان، سید محمدمهدی میرباقری، غلامرضا مصباحی مقدم، حسینعلی سعدی، غلامحسین الهام، محمدرسول آهنگران، غلامعلی معصومی‌نیا، اسدالله امامی، به چاپ رسیده است.

معرفی

پژوهش‌نامه فقه اجتماعی دوفصلنامه‌ای تخصصی است که به بررسی مسائل و مبانی فقه اجتماعی می‌پردازد. این نشریه از سال ۱۳۹۱ش آغاز به کار نموده است. صاحب امتیاز این مجله دانشگاه امام صادق، مدیر مسئول آن عباس مصلائی‌پور و سردبیر آن حسینعلی سعدی است. اعضای هیئت تحریریه مجله عبارتند از: محمدباقر باقری کنی، حسینعلی سعدی، سید محمدرضا امام، غلامحسین الهام، نصرالله شاملی، حسین ناصری‌مقدم و مهدی ایزدی.[۱]

برای پذیرش مقاله در این نشریه موضوع مقالات باید در راستای هدف مجله یعنی بررسی مسائل و مبانی فقه اجتماعی باشد. بر همین اساس حوزه‌های پذیرش مقاله در این مجله را می‌توان بدین شکل دسته‌بندی نمود: پژوهش‌های مرتبط با اندیشه‌های فقه اجتماعی، موضوعات مستحدثه، مبانی استنباط، روش‌شناسی فقه اجتماعی، نگاه اجتماعی به فقه‌های تخصصی مانند فقه سیاسی، فقه اقتصادی، فقه پزشکی.[۲]

شمارگان اول تا نهم این نشریه با عنوان «پژوهش‌نامه فقهی»، شمارگان دهم تا نوزدهم آن با عنوان «پژوهش‌نامه میان‌رشته‌ای فقهی» و شمارگان بعدی با نام کنونی نشریه انتشار یافته است.[۳]

نویسندگان

در دوفصلنامه پژوهش‌نامه فقه اجتماعی صاحب‌نظران و اندیشمندان متعددی قلم زده‌اند که برخی از نویسندگان مشهور آن عبارتند از:

موضوعات

موضوع برخی از مقالات پذیرفته شده در این مجله، با مسائل فقه معاصر مرتبط است. این موضوعات عبارتند از:

  • فقه سیاسی
  • فقه خانواده
  • فقه رسانه
  • فقه جزا
  • فقه درمان
  • فقه تجارت
  • مبانی استنباط
  • حقوق زن
  • کنترل جمعیت
  • سقط جنین
  • فرزندآوری
  • اجاره رحم
  • جرم سیاسی
  • اعدام
  • تبلیغات تجاری
  • خلق پول
  • بانکداری[۵]

مقاله‌های برگزیده

برخی از مقالات این مجله به‌طور مستقیم با مسائل فقه معاصر در ارتباطند. از این میان، می‌توان به این موارد به‌طور ویژه اشاره کرد:

  • واکاوی خاستگاه قتل‌های ترحم‌آمیز از منظر فقه اسلامی دانلود
  • مبانی فقهی مسئولیت همگانی انسان در قبال محیط زیست دانلود
  • جریان‌شناسی تطورات بیشینه گرائی در فقه شیعه دانلود
  • قلمرو نقش زمان و مکان در فرایند اجتهاد دانلود
  • مبانی فرازمانی بودن حدود و احکام الهی با تمرکز بر ادله و آموزه‌های قرآنی دانلود
  • بیع کار در فقه امامیه دانلود
  • امکان‌سنجی تغییر احکام در فقه امامیه دانلود
  • بررسی صحت یا بطلان قرارداد کشف پریمیوم در قالب عقد بیع دانلود
  • قاعده فقهی حرمت اختلال نظام و کاربرد آن در حوزه ارتباطات و رسانه دانلود
  • تأملی در حکم فقهی مشارکت انتخاباتی در نظام سیاسی اسلام دانلود
  • بررسی فقهی تبلیغات تجاری دانلود
  • بررسی فقهی - حقوقی ابعاد جرم انگاری عزاداری‌های نوین دانلود
  • مبانی فقهی حاکم بر تعاملات جمهوری اسلامی ایران با کفار دانلود
  • بررسی فقهی- حقوقی سن مسئولیت کیفری اطفال با تأملی در اسناد بین‌المللی دانلود
  • مسئولیت کیفری تولید و عرضه محصولات تراریخته غیرمجاز از منظر فقه امامیه دانلود
  • بررسی فقهی و حقوقی افشاگری مفاسد کارگزاران در حکومت اسلامی دانلود
  • بررسی فقهی خلق پول به‌وسیله بانک‌های تجاری دانلود
  • الگوی فقهی مجری‌گری زن در رسانه دانلود
  • نظریه دو مادری در قرارداد رحم جایگزین دانلود

پانویس

  1. سایت مجله فقه اجتماعی، اعضای هیئت تحریریه
  2. سایت مجله فقه اجتماعی، اهداف و چشم‌اندازها.
  3. سایت مجله فقه اجتماعی، درباره نشریه
  4. سایت مجله فقه اجتماعی، نمایه نویسندگان
  5. سایت مجله فقه اجتماعی، نمایه کلیدواژگان